قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه

فرمول ارزش وام

نرخ بهره مورد انتظار بازار سرمایه

یکی از اساسی ترین ابهاماتی که دائما گریبانگیر تحلیلگران بازار های اقتصادی است ، تشخیص نرخ بهره مورد انتظار بازار به صورت کلان است.

همانطور که میدانیم یکی از بنیانهای منطق ارزش گذاری اوراق بهادار، نرخ بهره مورد انتظار(۱)سرمایه گذاران است. با بهره گیری از منطق توازن ریسک و بازده میتوان پی برد که این نرخ برای ارزشگذاری سهام به طبع بیشتر از اوراق بهادار دولتی و یا بعضا بیشتر از اوراق با درآمد ثابت شرکتی خواهد بود .

به گزارش اقتصادنیوز با همین نگرش میتوان برداشت کرد در میان سهم های موجود بازار هم نرخهای مورد انتظار متفاوتی بنا به شرایط شرکتها وجود دارد . روی سخن ما در این مقاله به اوراق بهادار با درآمد ثابت است که عموما بازپرداخت جریانهای نقدی آنها تضمین شده است.

بررسی های اقتصادنیوز نشان می دهد؛ به طورنسبی نرخ بهره های مورد انتظار اوراق با درامد ثابت شرکتی بیشتر از اوراق بهادار دولتی (یا موسسات شبه دولتی) اما کمتر از سهام شرکتهاست . یکی از اهم دلایل این تمایز وجود ضمانتهای متعددی است که برای این اوراق در نظر گرفته شده است. در اقتصادی های بزرگ ، اوراق بهادار دولتی از باب تعهد ناشر به بازپرداخت ، بدون ریسک در نظر گرفته می شود.

در کشور ما نیز فشار سازمان بورس بر لزوم وجود ضامن پرداخت برای اوراق بهادار شرکتی، ریسک عدم پرداخت و نکول این اوراق را بسیار کاهش داده است. البته این فرض زمانی صحیح است که ضامنهای موجود در سیستم بانکی کشور بتوانند به درستی و در لحظه به تعهدات کثیر خود عمل کنند.

هنر تحلیلگر مالی در بحث قیمت گذاری، تشخیص مفروضات صحیح ارزشگذاری است. یکی از مهمترین اجزا نرخ مورد انتظار ، برخ بهره بدون ریسک است. در این روزها وقتی از تحلیل گران تازه کار پرسیده میشود چه نرخی را بعنوان نرخ بهره مورد انتظار بدون ریسک در مدل ارزشگذاری خود بکار میبرند بدون تامل پاسخ میدهند : ۲۰درصد. چرا که قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه نرخ کوپن اوراق مشارکت دولتی است. حال باید پرسید این گفته تا چه حد درست است؟ مقدار صحیح را چگونه باید کشف کنیم؟

در بحث اوراق با درآمد ثابت با دانستن نرخ بهره مورد انتظار ، میتوان جریانهای نقدی حاصل از اوراق بهادار را ( با داشتن نرخ کوپن اوراق) با در نظر گرفتن منطق ارزش زمانی پول تنزیل کرد و قیمت روزانه این اوراق را قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه محاسبه کرد.

پس بطور عکس با دانستن کوپن اوراق و قیمت آن ، نرخ بهره مورد انتظار اوراق قابل تشخیص است . در حقیقت گزاره بالا که تحلیلگران روی آن تمرکز دارند با مفهومی که اکنون گفته شد تفاوت دارد . پس بیاییم با زبانی ساده تر مسئله را بازگو کنیم.

اینکه نرخ کوپن اوراق مشارکت دولتی ۲۰ درصد است، متضمن این نیست که نرخ مورد انتظار سرمایه گذاران در اوراق بدون ریسک ۲۰درصد است. در اینجا تحلیل قیمت این اوراق مهم است . اگر نرخ مورد انتظار سرمایه گذاران با نرخ کوپن اوراق برابر بود این اوراق در قیمت اسمی(۲)خود معامله می شود. اما اگر نرخ مورد انتظار سرمایه گذاران کوچکتر از نرخ کوپن اوراق بود این اوراق در قیمتی بالاتر از ارزش اسمی خود معامله میشود(در صرف) و بلعکس (درکسر).

پس با توجه به قیمت گذاری اوراق مشارکت است که ما میتوانیم به نرخ واقعی مورد انتظار دست یابیم. حال گزاره بالا را تصحیح می کنیم: نرخ بهره مورد انتظار بدون ریسک برابر ۲۰درصد (نرخ کوپن کنونی اوراق) است، به شرطی که قیمت روزانه این اوراق برابر با ارزش اسمی آن باشد.

برای مثال در اقتصاد آمریکا(۳) در حالت عرفی بر اساس قیمت گذاری اوراق قرضه ۱۰ ساله بانک مرکزی آمریکا به این نرخ دست میابند که بطور روزانه در مجلات و رسانه های اقتصادی گزارش میشود(۴).

درمیان اوراق بهادار با درآمد ثابت های موجود در بازار سرمایه ، اوراق مشارکت نهادهای دولتی مانند شهرداریها بیش از سایر به ویژگی های اوراق بهادار بدون ریسک با پشتوانه بانک مرکزی نزدیک است . میتوان با تحلیل اوراق مشارکت شهرداریها در حال حاضر از جو انتظاری بازار در خصوص نرخ بهره بدون ریسک آگاه شد.

(۱) EXPECTED RATE OF RETURN

(۲)این روابط سرانگشتی را نمیتوان به سایر اوراق بهادار با درامد ثابت تعمیم داد چرا که ساختار پرداختها متفاوت است.

12. راهنمای بازار اوراق قرضه

واژه Bond در لغت به‌معنای قید، بند، زنجیر، قرارداد الزامآور، عهد و میثاق، هرچیزی که شخص را مقیّدسازد، معاهده، قرارداد، کفیل، رابطه، پیوستگی، ضمانت، تضمین‌نامه یا تعهدنامه دایر به پرداخت وجه، رهن کردن، تضمین کردن و اوراق قرضه آمده است. اصطلاح "قرضه" در اقتصاد، بیانگر قراردادی است که انتشاردهنده آن سند، متعهد می‌شود تا در ازای قرض یا بدهی، مبالغی به صاحب آن سند بعد از گذشت مدت مشخص و تحقّق شرایط بپردازد.

این اصطلاح، از قرون وسطی متداول بوده است. قرضه در آن زمان، به‌معنی تعهد یک فرد به دیگری، نگهداری کالاها در انبار سرپوشیده و آزاد کردن آن در ازای شرایطی خاص، نظیر پرداخت مالیات یا تعرفه یا آزادی فردی از زندان در ازای قراردادن وثیقه توسط ضامن به‌کار گرفته شده است. در ادبیات اقتصادی معاصر، قرضه، ابزار بدهی‌ای است که در آن، بدهکار (که عموما دولت یا شرکت تعاونی است)، وجهی از قرض‌دهنده می‌گیرد و متعهّد می‌شود، که در مدت قرارداد، بهره‌هایی به دارنده سند بپردازد و بعد از اتمام دوره قرارداد، اصل مبلغ را به صاحب آن برگرداند.

علی‌رغم سابقه طولانی کشورها در انتشار اوراق قرضه، قدمت انتشار این اوراق در ایران به سال 1320 باز می‌گردد. در این سال، دولت وقت برای اولین بار، دست به انتشار اسناد خزانه زد. اسناد خزانه اسناد بی‌نامی است که خزانه‌داری کل برای تأمین احتیاجات خزانه و در سررسیدهای کوتاه‌مدت منتشر می‌کرد. متعاقب آن و در فواصل زمانی متفاوت، اوراق قرضه مختلفی با اسامی اوراق قرضه ملّی، دفاعی، کشاورزی و . منتشر گردید. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا و اجرای آن از اول سال 1363 و مطرح نمودن موضوع ممنوعیت شرعی فروش اوراق قرضه به بخش خصوصی، اوراق قرضه متعلق به افراد و بخش خصوصی در سررسید، توسط بانک مرکزی بازپرداخت گردید. در نتیجه، اوراق قرضه‌ی در جریان، فقط در اختیار سیستم بانکی و تعدادی از مؤسسات دولتی قرار گرفت.

از بخش بازار اوراق قرضه می توانید به نرخ های لحظه ای، نوسانات، پایین ترین و بالاترین نرخ روز، تغییر و درصد تغییر روزانه کلیه اوراق قرضه کشورهای جهان به همراه انبوهی از اطلاعات دیگر به شکل تفکیکی دست پیدا کرده و در صورت نیاز، پروفایل هر یک از اوراق مورد نظر خود را مشاهده نمایید.

نحوه دسترسی به "بخش اوراق قرضه" در ویدیو زیر نمایش داده شده است:

اگر پس از مشاهده ویدیو، همچنان ابهام یا سئوالی در این رابطه داشتید لطفا از یکی از کانال های پیش بینی شده با ما تماس حاصل فرمایید.

در ویدئو زیر نحوه دسترسی به "بخش اوراق قرضه" در نسخه موبایل نمایش داده شده است:

اگر پس از مشاهده ویدیو، همچنان ابهام یا سئوالی در این رابطه داشتید لطفا از یکی از کانال های پیش بینی شده با ما تماس حاصل فرمایید.

1. اوراق قرضه، بیان‌گر مالکیت دارندگان آنها در طرح‌های تجاری یا صنعتی که اوراق برای آنها انتشار یافته، نیست؛ بلکه بیشتر، نشان‌گر وام ربوی است؛ که خریداران اوراق، به صاحبان طرح‌ها و در واقع طرف‌های صادرکننده اوراق، داده‌اند.

2. در این اوراق، استرداد اصل سرمایه در پایان مدت آنها (اعم از اینکه طرح سود کند یا زیان)، تضمین شده و صادرکننده اوراق، فقط به بازگرداندن سرمایه همراه با سود مورد توافق متعهد شده است.

5. ارزش بازاری (Market Value) اوراق قرضه، تحت تأثیر عرضه و تقاضا، با ارزش اسمی (Nominal Value) آن تفاوت می‌کند و دارنده آن، علاوه‌بر نرخ بهره ثابت، مشمول عایدی (یا زیان) سرمایه (Capital Gain or Loss) نیز می‌شود.

اوراق قرضه در بازارهای سرمایه، بسیار متنوع است. علت این تنوع را می‌توان نیازهای گوناگون سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران در بازارهای مالی دانست. به این نحو که این اوراق، با توجه به نوع نیازهای مالی سرمایه‌پذیران طراحی شده و به جریان می‌افتند. برخی از این نیازها از این قرارند:

از جهت سررسید: اوراق قرضه از جهت سررسید، به سه گروه کوتاه مدت (Us Treasury Bill) سه ماهه تا پنج ساله؛ میان‌مدت (Us Treasury Note) پنج تا ده ساله و بلندمدت (Longs) ده تا بیست ساله تقسیم می‌شوند. البته این اوراق، قابلیّت خرید و فروش در بازار ثانویه را نیز دارند. در نتیجه، در بازار ثانوی، همیشه انواع اوراق قرضه با سررسیدهای متفاوت وجود دارد و خریداران می‌توانند تقریبا با هر سررسیدی اوراق قرضه تهیه نمایند.

اوراق خزانه ملّی (Federal Savings or Treasury Bonds): این اوراق، قرضه‌هایی میان‌مدت هستند، که از طریق دولت مرکزی انتشار می‌یابند. این نوع قرضه‌ها دارای بهره ثابت‌اند؛ که نرخ بهره، طی مدت سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد.

اوراق قرضه دولتی (States Bonds): این اوراق، توسط دولت منتشر می‌شود و سررسید طولانی دارند. دولت برای تأمین کسری بودجه و یا تأمین سرمایه مورد نیاز طرح‌های عمرانی خاص یا عام اقدام به انتشار اوراق قرضه دولتی می‌کند. معمولا نرخ بهره این اوراق، برای کل دوره ثابت است. در نتیجه در شرایط تورّمی، ممکن است خریداران این اوراق، نه تنها سود نکنند؛ بلکه متضرّر هم بشوند. مزایای این اوراق عبارتند از:

اوراق قرضه شهرداری‌ها؛ در بسیاری از کشورها، شهرداری‌ها از طریق انتشار اوراق قرضه، نیازهای مالی خود را تأمین می‌کنند و این‌گونه اوراق، وثیقه یا ضمانت ملکی ندارند. معمولا اصل و بهره این وام‌ها از محل عوارض شهرداری‌ها یا از محل درآمد طرح‌هایی مثل عوراض بزرگراه‌ها پرداخت می‌شود. این اوراق، با ارزش اسمی و سررسید‌های متفاوت منتشر می‌شوند.

اوراق قرضه شرکت‌ها؛ این اوراق توسط شرکت‌های خصوصی منتشر می‌شود و نرخ بازده آن از نرخ بازده اوراق قرضه دولتی بیشتر است. شرکت‌ها به دو دلیل ترجیح می‌دهند پول مورد نیاز خود را از این طریق به‌دست آورند: نخست این‌که نرخ بهره اوراق قرضه پایین‌تر از سایر روش‌های تأمین پول است. دوم؛ سهولت آن است. سررسید اوراق قرضه شرکت‌ها معمولا بیست ساله است. البته گاهی اوراق پنج تا ده ساله هم منتشر می‌شوند.

اوراق قرضه بدون بهره (Stripped Bonds): به اوراقی گفته می‌شود که بهره سالانه ندارد و شرکت انتشاردهنده در پایان سررسید، ارزش اسمی اوراق و بهره چند ساله آنها را یک‌جا می‌پردازد. ویژگی این اوراق، در ریسک بالای آنها نسبت به تغییرات نرخ بهره است. اگر در آینده، نرخ بهره بازار کاهش یابد، صاحبان این اوراق، سود زیادی به‌دست می‌آورند

اوراق قرضه با بهره متغییر یا شناور (Floaters Bonds): به اوراقی گفته می‌شود که نرخ بهره آن متغیّر و تابعی از شاخص‌های اقتصادی مثل تورّم یا نرخ بهره اوراق خزانه است. حسن این اوراق در این است که قیمت بازاری آنها، هیچ‌گاه به‌خاطر تغییر در نرخ بهره بازار تغییر نمی‌کند و همیشه با ارزش اسمی آن برابر خواهد بود.

اوراق قرضه کلاسیک با بهره ثابت (Straight Bonds): که به آن، اوراق قرضه غیر قابل تبدیل نیز گفته می‌شود؛ برای کل دوره اعتبار، دارای نرخ بهره اسمی ثابتی است. معمولا گواهی‌نامه بهره (کوپن) که منعکس‌کننده میزان بهره است، همراه با اوراق بهادار ارائه می‌گردد.

اوراق قرضه با بهره ترکیبی (Combined – Interest Bonds): این‌گونه قرضه‌ها براساس توافق برای مدت مشخص دارای کوپن بهره نبوده، لیکن برای مدت باقی‌مانده از عمر قرضه، کوپن‌هایی با نرخ بالاتر از میانگین بهره دوره‌ای صادر می‌شود. این اوراق، معمولا به نرخ ارزش اسمی انتشار یافته و بازخرید این اوراق معمولا به ارزش اسمی انجام می‌گیرد.

سایر اوراق: علاوه‌بر اوراق فوق، اوراق قرضه دیگری هم وجود دارند که در ذیل موارد فوق نمی‌گنجند؛ این اوراق عبارتند از:

اوراق قرضه رهنی: برخی از شرکت‌ها با گرو گذاشتن دارایی‌های واقعی خود، خریداران اوراق قرضه را نسبت به بازپرداخت اصل و بهره قرضه، مطمئن می‌سازند. اگر شرکت نتواند در موعد مقرر اصل و فرع اوراق را بپردازد، دارندگان اوراق، با فروش دارایی‌ها، مطالبات خود را وصول می‌کنند و اگر دارایی‌ها کفایت نکند، به دادگاه شکایت کرده و از سایر دارایی‌های شرکت، مطالبات خود را وصول می‌کنند.

اوراق قرضه تضمینی: اگر شرکت منتشرکننده اوراق قرضه برای خریداران اعتبار کافی نداشته باشد، شرکت دیگری را به‌عنوان ضامن قرضه معرفی می‌کند. در این‌صورت، اگر شرکت از پرداخت به موقع اصل و فرع وام ناتوان گردد، شرکت ضامن متعهد است که اصل و فرع اوراق قرضه را بپردازد.

اوراق قرضه پست یا"بنجل": اوراق قرضه‌ای که از نظر رتبه‌بندی اعتباری، در درجه پایینی قرار دارند. این اوراق، قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه معمولا دارای نرخ بهره بالا و در عین حال ریسک زیادی هستند. معمولا هنگامی که یک شرکت، شرکت دیگری را می‌خرد و آن‌را در خود ادغام می‌کند، این نوع اوراق قرضه را منتشر می‌کند.

انتشار اوراق قرضه برای سیاست پولی از طریق عملیات بازار باز: عملیات بازار باز عبارت از خرید و فروش اوراق قرضه دولتی توسط بانک مرکزی است. مقامات بانک مرکزی برای کنترل حجم نقدینگی از این ابزار استفاده می‌کنند. زمانی‌که اقتصاد با نرخ بهره بالا به‌جهت عرضه پول کم، مواجه است و مؤسسات تولیدی و تجاری با کمبود نقدینگی و بالا بودن هزینه بهره مواجه‌اند، بانک مرکزی به خرید اوراق قرضه دولتی از بانک‌های تجاری و مردم اقدام می‌کند و به این وسیله موجب افزایش پایه پولی می‌گردد؛ در نتیجه، عرضه پول افزایش یافته و نرخ بهره کاهش می‌یابد. به‌دنبال آن، مشکل نقدینگی حل شده و هزینه تولید پایین می‌آید و سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی افزایش می‌یابد. در مقابل، زمانی‌که اقتصاد به‌جهت بالا بودن حجم نقدینگی و کاهش تقاضای کل و در نتیجه پایین آمدن سطح عمومی قیمت‌ها، بانک مرکزی اقدام به فروش اوراق قرضه می‌کند.

انتشار اوراق قرضه برای تأمین کسری بودجه: زمانی‌که دولت‌ها با کسری مواجه می‌شوند، به‌منظور تأمین آن، سه راه حل در پیش رو دارند: استفاده از منابع خارجی، استقراض از نظام بانکی و بانک مرکزی و انتشار اوراق قرضه و استفاده از منابع بخش خصوصی. استفاده از منابع خارجی علاوه‌بر محدودیت‌های فراوان، در صورت تکرار و تراکم قرض‌های خارجی، بازپرداخت اصل و فرع آنها، روی اقتصاد داخلی فشار آورده، به‌تدریج بر نرخ‌های داخلی تاثیر گذاشته و آنها را افزایش می‌دهد. استقراض از بانک مرکزی گرچه راه حل آسانی است، لکن از طریق بسط پایه پولی موجب افزایش نقدینگی شده و قیمت کالا و خدمات را بالا می‌برد. راه سوم، انتشار اوراق قرضه و فروش آن به مردم و استفاده از منابع بخش خصوصی برای تأمین کسری بودجه است. این راه، در کوتاه‌مدت اثر تورمی نداشته و از طریق کنترل نقدینگی ضد قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه تورمی است؛ با این‌همه، در بلندمدت موجب کاهش توان بخش خصوصی و افت سرمایه‌گذاری‌ها و فعالیت‌های تولیدی می‌شود.

انتشار اوراق قرضه برای تأمین مالی طرح‌ها: یکی از راه‌های تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری که در اکثر کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، انتشار اوراق قرضه است. دولت‌ها و شرکت‌ها، گاهی به‌جای استفاده از منابع سیستم بانکی، برای تأمین مالی طرح‌های اقتصادی، به انتشار اوراق قرضه اقدام کرده و منابع حاصله را در احداث پروژه‌ها به‌کار می‌برند. انتشار این اوراق، توسط شرکت خصوصی مورد تأیید اقتصاددانان است؛ اما انتشار آنها توسط دولت، هرچند برای تأمین مالی طرح‌های اقتصادی است، تنها در صورتی مورد تأیید است که اولا؛ بتواند سرمایه‌های کوچک و سرگردان در دست مردم را جذب نماید؛ ثانیا منابع به‌دست آمده را در طرح‌های مشخص تولیدی و عمرانی و با بازدهی مطلوب به مصرف برسد؛ ثالثا انتشار آنها به‌تدریج به ابزار ساده‌ای برای استقراض بی‌برنامه تبدیل نگردد.

وثیقه‌گذاری اوراق قرضه به‌منظور استقراض از بانک مرکزی: اگر بعضی از اوراق قرضه، استانداردها را رعایت نمایند، می‌توانند توسط بانک‌ها به‌عنوان وثیقه برای استقراض از بانک مرکزی اروپا و بانک‌های مرکزی ملی در چارچوب مقررات سیستم بانک‌های مرکزی اروپا به‌کار برده شوند. لیست این اوراق، توسط بانک مرکزی اروپا به‌طور مستمر منتشر می‌شود.

در بازارهای مالی، همه انگیزه‌های مشارکت‌کنندگان مورد توجه قرار می‌گیرد. برخی به انگیزه دریافت سودهای بالاتر و مشارکت در مالکیت و تصمیم‌گیری بنگاه‌ها، سهام می‌خرند. اما برخی دیگر به‌دنبال نرخ مقطوع بازدهی هستند و بنابراین، انگیزه خرید اوراق قرضه را دارند. واحد‌های اقتصادی نیز به‌علت ریسک پایین‌تر اوراق قرضه، علاقه بیشتری به انتشار اوراق قرضه نسبت به سهام دارند. انتشار اوراق قرضه، در سطح کلان نیز یرای تنظیم اختلالات ناشی از افزایش نقدینگی در اقتصاد و تعدیل بازار پول ضرورت دارد.

هر گونه کپی برداری از محتوا، تولیدات، شکل و سایر اجزای سایت صرفا با موافقت مکتوب مجاز می باشد

گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار

گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار یکی از تخصصی ترین گواهینامه های ارائه شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار برای داوطلبان است؛ پیش از اینکه گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار را مورد بررسی قرار دهیم، بایستی به مفهوم ارزش گذاری در بازارهای مالی بپردازیم. مشخص کردن و تعیین ارزش ذاتی یک سهام یا به بیان دیگر ارزندگی سهام، جزء مؤلفه‌ها و شاخصه های اصلی سرمایه‌گذاری کم‌ ریسک در بازار سرمایه می‌باشد. برای نشان دادن اهمیت موضوع ارزش گذاری کافی است که به تعداد مقالات و کتاب های تالیف شده در این خصوص توجه کنیم.

ارزش گذاری سهام شرکت‌های موجود در بازار سرمایه یکی از مهمترین و کلیدی ترین مباحث تحلیل بنیادی است که با هدف تخمین ارزش ذاتی یک دارایی انجام می شود. ارزش گذاری سهام شرکت ها نیز مدل ها و روش های گوناگونی دارد. ارزش گذاری معمولا بر اساس مقایسه یک دارایی با دارایی‌های مشابه قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه یا بر اساس ارزش فعلی متغیرهایی که بازده دارایی به آن‌ها وابسته است، انجام می‌شود.

ارزش‌گذاری سهام به معنای تخمین تقریبی ارزش شرکت از طریق بررسی پارامترهای مختلف است. مدل های ارزش گذاری سهام نیز تنوع بسیار زیادی دارند. استفاده از کلمه تخمین تقریبی در این تعریف به این دلیل است که محاسبه دقیق ارزش واقعی یک شرکت تقریبا غیرممکن است. سرمایه‌گذاران برای کسب آگاهی از ارزش واقعی شرکت یا اوراق بهادار مورد نظر برای سرمایه گذاری و صاحبان کسب‌و‌کار با هدف آگاهی از ارزش فروش بنگاه‌شان، ناگزیر به ارزش‌گذاری هستند.

ارزش گذاری را می توان وجه مشترک تمام فعاليت های مالی دانست. سرمايه‌گذاری، تأمين مالی و انجام امور مالی شرکتی هريک به گونه ای ارزش گذاری را بخشی از فرآيند عملياتی و اجرایی خود در نظر می گيرند. اهميت مبحث تا بدان جاست که در بيشتر دانشگاه‌های معتبر رشته‌ای در مقطع کارشناسی ارشد با عنوان ارزش‌گذاری ايجاد گرديده است.

تکنیک‌ها و روش های بسیار زیادی جهت انجام ارزشیابی وجود دارد. یک تحلیل‌گر متخصص با در نظر گرفتن ارزش برای شرکت موردنظر به بررسی مدیریت کسب و کار، ساختار سرمایه گذاری، چشم انداز درآمد آینده و ارزش دارایی‌های شرکت می‌پردازد. بنابراین تا اینجا متوجه شدیم که در بازار های مالی، ارزش گذاری امری اجتناب ناپذیر است.

با رشد و توسعه بازار سرمایه به ویژه در سالیان اخیر، اهمیت به کارگیری افراد متخصص در شرکت ها و نهادهای مالی بیشتر احساس می شود؛ بحث ارزش گذاری نیز از این موضوع جدا نیست و نهادهای مالی به دنبال جذب و استخدام افراد متخصص در حوزه ی ارزش گذاری هستند.

از آنجا که موضوع ارزشیابی سهام در بازار سرمایه،موضوعی کاملا تخصصی است؛ سازمان بورس و اوراق بهادار شرکت های فعال در بازار سرمایه از جمله کارگزاری ها، سبدگردان ها و. که در بحث ارزش گذاری سهام نیز مشارکت دارند را به استفاده از افراد متخصص و ماهری که در حوزه ارزشگذاری سهام دارای گواهینامه های حرفه ای سازمان بورس هستند، ملزم کرده است؛ در این خصوص، سازمان بورس و اوراق بهادار گواهینامه های حرفه ای را برای متقاضیان و علاقه مندان به شاغل شدن در نهادهای مالی در نظر گرفته است و این افراد بایستی در این آزمون ها شرکت کنند تا بتوانند گواهینامه لازم برای استخدام در نهادهای مالی را اخذ کنند.

در خصوص گواهینامه های ارائه شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، به این نکته باید توجه کرد که 7 نوع گواهینامه برای متقاضیان استخدام شدن در نهادهای مالی در نظر گرفته شده، که یکی از آن ها، گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار است و مختص کسانی است که به دنبال تصدی سمت های مرتبط با ارزش گذاری سهام و اوراق بهادار در نهادهای مالی هستند. ارزش گذاری سهام شرکت های موجود در بازار سرمایه کار ساده ای نیست و نیازمند دانش و تخصص لازم برای این کار است؛ به همین دلیل داوطلبان اخذ گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار، در ابتدا بایستی گواهینامه اصول بازار سرمایه را کسب کنند و پس از آن بایستی بتوانند حد نصاب قبولی در آزمون تحلیل گری بازار سرمایه را کسب نموده و در آخر نیز اقدام به ثبت نام و شرکت در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار کنند.

پیش نیاز گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار:

آزمون ارزشیابی اوراق بهادار دارای شباهت هایی با آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار، در پیش نیازهای این دو آزمون است؛ به طوریکه پیش نیاز اخذ گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار نیز، دارابودن گواهینامه تحلیل گری بازار سرمایه است. اما باید به این نکته توجه کرد که اگر متقاضی اخذ گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار،گواهینامه تحلیل‌گری بازار سرمایه را کسب نکرده باشد، می‌تواند در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار ثبت نام و شرکت کند، به این معنا که برای شرکت در آزمون، داشتن گواهینامه اصول بازار سرمایه کافی است.

اما اگر در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار حد نصاب قبولی را بدست آورد فقط در یک صورت گواهینامه مذکور به داوطلب اهدا خواهد شد که گواهینامه تحلیل‌گری بازار سرمایه را بدست آورده باشد. در غیر این صورت به مدت 2 دوره قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه آزمون از قبولی در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار به داوطلب فرصت داده خواهد شد تا با ثبت نام و شرکت در آزمون تحلیل‌‌گری بازار سرمایه و قبولی در آن، گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار خود را دریافت نماید. در غیر اینصورت قبولی داوطلب در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار ابطال خواهد شد. پس در اینجا موضوع پیش نیاز گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار به 2 بخش خلاصه می شود:

پیش نیاز اخذ گواهینامه: دارا بودن گواهینامه تحلیل گری بازار سرمایه

پیش نیاز آزمون: دارا بودن گواهینامه اصول بازار سرمایه

تعداد پرسش های آزمون ارزشیابی اوراق بهادار:

این آزمون به طور کلی دارای 100 پرسش است که در 3 بخش جداگانه طراحی شده است:

◾ مباحث پیشرفته در ارزش گذاری سهام (شامل 30 پرسش)

◾ مباحث پیشرفته در ارزش گذاری اوراق بهادار با قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه درآمد ثابت (شامل 30 پرسش)

◾ مباحث پیشرفته ابزار مشتقه و ارزش گذاری آن ها (شامل 40 پرسش)

مدت زمان آزمون ارزشیابی اوراق بهادار:

زمان در نظر گرفته شده برای پاسخ به سوالات این آزمون، 150 دقیقه است.

معافیت های آزمون ارزشیابی اوراق بهادار:

برخی از آزمون های حرفه ای سازمان بورس و اوراق بهادار، دارای یک سری از معافیت ها برای داوطلبان شرکت در این آزمون ها هستند؛ گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار نیز از این امر مستثنی نیست و برای داوطلبان معافیت هایی در نظر گرفته شده است:

1) دارندگان مدرک CFA (سطوح دوم و سوم)، در صورت دریافت گواهینامه تحلیل‌گری بازار سرمایه، با تأیید کمیته گواهینامه‌های حرفه‌ای، گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار را دریافت خواهند کرد.

2) دارندگان مدرک CIIA، در صورت دریافت گواهینامه تحلیل‌گری بازار سرمایه، با تأیید کمیته گواهینامه‌های حرفه‌ای، گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار را دریافت خواهند کرد.

سرفصل موارد امتحانی آزمون ارزشیابی اوراق بهادار:

منابع و سرفصل هایی که آزمون ارزشیابی اوراق بهادار از آن طرح می شود، شامل 3 بخش کلی است که هر کدام از این سرفصل ها بسیار مهم هستند:

1) مباحث پیشرفته در ارزش گذاری سهام؛ شامل مباحث:

◾ ارزش گذاری براساس ضرایب ( فزاینده) قیمتی (مدل های ارزیابی ارزش نسبی )

◾ ارزش گذاری براساس سود انباشته

◾ ارزش گذاری براساس مدل جریان نقدی آزاد

2) مباحث پیشرفته در ارزش گذاری اوراق بهادار بادرآمد ثابت؛ شامل مباحث:

◾ ارزش گذاری اوراق بهادار با پشتوانه دارایی(ABS)

◾ مفاهیم و ارزش گذاری اوراق بهادار مختلط

◾ ارزش گذاری اوراق بهادار با در آمد ثابت

◾ ارزش گذاری اوراق با پشتوانه وام های رهنی (MBS)

3) مباحث پیشرفته ابزار مشتقه و ارزش گذاری آن ها؛ شامل مباحث:

◾ مفاهیم و ارزش گذاری قراردادهای معاوضه (سوآپ)

◾ تجزیه و تحلیل و ارزش گذاری قراردادهای آتی

◾ مفاهیم ابزارهای مشتقه نرخ سود

◾ مفاهیم و ارزش گذاری قراردادهای اختیار معامله

◾ تجزیه و تحلیل و ارزش گذاری پیمان آتی

حد نصاب قبولی در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار:

داوطلبان، برای قبولی در آزمون مذکور بایستی برای هرکدام از بخش ها نمره 40 از 100 را کسب کنند.(چهل درصد)

کاربرد گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار:

ذات بازار سرمایه از روز اول تاسیس تا به امروز به این صورت بوده که همیشه خریداران و فروشندگان سهام با یکدیگر اختلاف داشته و نسبت به ارزش سهامی که در دست داشته اند، دچار تردید بوده و ارزش واقعی سهام را نمی دانند.

پس در اینجا قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه بازار سرمایه و نهادهای مالی که در این بازار فعالیت می کنند، به افرادی نیاز دارند که توانایی ارزش گذاری شرکت های موجود در بازار سرمایه را دارند و می توانند ارزش واقعی این شرکت ها را تخمین بزنند.

باتوجه به اینکه بازار سرمایه و نهادهای مالی به چنین افراد تحلیل گری نیاز دارند، بنابراین می توان گفت که بازار سرمایه دارای فرصت های شغلی فراوان برای افرادی است که توانایی و تخصص ارزش گذاری بر روی سهام را دارند و از آنجایی که پیش شرط استخدام این افراد متخصص که علم ارزشیابی سهام را دارند، اخذ گواهینامه ارزشیابی اوراق بهادار است، بنابراین افرادی که به دنبال شاغل شدن در نهادهای مالی بازار سرمایه به عنوان کارشناس و متخصص ارزش گذاری سهام هستند، بایستی گواهینامه مذکور را کسب کنند تا راه رسیدن به شغل مورد علاقه خودشان هموارتر از قبل شود.

نهادهای مالی (کارگزاری ها، تامین سرمایه ها و. ) دارای فرصت های شغلی زیادی برای افراد متخصص در حوزه ارزش گذاری سهام هستند، که در اینجا به چند مورد از آن ها اشاره شده است:

چگونه مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای در خط بازار اوراق بهادار نشان داده می شود؟

مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه‌ای و خط بازار اوراق بهادار، با در نظر گرفتن سطوح ریسک، بازده مورد انتظار اوراق بهادار را تخمین می زنند. این مفاهیم در اوایل دهه 1960 معرفی شدند و بر اساس تاریخچه زمینه های تنوع سازی و تئوری پورتفوی مدرن ساخته شدند.

مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) و خط بازار اوراق بهادار (SML)، با در نظر گرفتن سطوح ریسک، بازده مورد انتظار اوراق بهادار را تخمین می زنند. این مفاهیم در اوایل دهه 1960 معرفی شدند و بر اساس تاریخچه زمینه های تنوع سازی و تئوری پورتفوی مدرن (modern portfolio theory) ساخته شدند. سرمایه‌گذاران گاهی اوقات از آنها برای ارزیابی یک اوراق بهادار استفاده می‌کنند (از نظر اینکه آیا بازدهی مطلوبی در برابر سطح ریسک آن ارائه می‌دهد یا خیر).قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه

مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه‌ای

مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، فرمولی است که رابطه بین ریسک سیستماتیک (systematic risk) یک اوراق بهادار یا پرتفوی و بازده مورد انتظار را توصیف می کند. همچنین می‌تواند به اندازه‌گیری نوسان یا بتای یک اوراق بهادار نسبت به سایرین و در مقایسه با بازار کلی، کمک کند.

نکات مهم

• هر سرمایه گذاری را می توان از نظر قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه ریسک و بازده بررسی کرد.
• مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، فرمولی است که بازده مورد انتظار را به بدست می آورد.
• بتا، داده ای در مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای است و نوسانات یک اوراق بهادار را نسبت به بازار کلی اندازه گیری می کند.
• خط بازار اوراق بهادار یک تصویر گرافیکی از مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای است و خطرات را نسبت به بازده مورد انتظار ترسیم می کند.
• اوراق بهاداری که در بالای خط بازار اوراق بهادار ترسیم می‌شود، کم ارزش‌ در نظر گرفته می‌شود و اوراقی که زیر خط بازار اوراق بهادار باشد، بیش ارزش‌گذاری شده است.

از نظر محاسباتی، فرمول مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای عبارت است از، نرخ بازده بدون ریسکی که در بتای اوراق بهادار یا پرتفوی ضرب شده در بازده مورد انتظار بازار کم شده از نرخ بازده بدون ریسک.

بازده مطلوب= RFR + β stock/portfolio ​ × ( R market ​ − RFR )

RFR = نرخ بازده بدون ریسک

β stock/portfolio ​= ضریب بتای سهام یا پرتفوی

R market= بازده مورد انتظار بازار

فرمول مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، بازده مورد انتظار اوراق بهادار را به دست می آورد. بتای یک اوراق بهادار، ریسک سیستماتیک و حساسیت آن را نسبت به تغییرات در بازار اندازه گیری می کند. یک اوراق بهادار با بتای 1.0 همبستگی مثبت کاملی با بازار خود دارد. این موضوع نشان می دهد که وقتی بازار افزایش یا کاهش می یابد، اوراق بهادار نیز باید به همان میزان درصد افزایش یا کاهش یابد. اوراق بهادار با بتای بالاتر از 1.0، دارای ریسک سیستماتیک و نوسانات بیشتری نسبت به بازار کلی است و اوراق بهادار با بتای کمتر از 1.0، ریسک سیستماتیک و نوسانات کمتری نسبت به بازار دارد.

خط بازار اوراق بهادار

خط بازار اوراق بهادار، بازده مورد انتظار یک اوراق بهادار یا پورتفوی را نشان می دهد. این یک نمایش گرافیکی از فرمول مدل قیمت گذاری دارایی قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه های سرمایه ای است و رابطه بین بازده مورد انتظار و بتا یا ریسک سیستماتیک مرتبط با یک اوراق بهادار را ترسیم می کند. بازده مورد انتظار اوراق بهادار بر روی محور y نمودار و بتای اوراق بر روی محور x رسم می شود. شیب رابطه رسم شده به عنوان صرف ریسک بازار (تفاوت بین بازده مورد انتظار بازار و نرخ بازده بدون ریسک) شناخته می شود و نشان دهنده توازن ریسک-بازده یک اوراق بهادار یا پرتفوی است.

مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، خط بازار اوراق بهادار و ارزش گذاری

فرمول‌های خط بازار اوراق بهادار و مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، با هم در تعیین سود یک اوراق بهادار نسبت به میزان ریسک در نظر گرفته شده، مفید هستند. اگر بازده مورد انتظار یک اوراق بهادار در مقابل بتای آن در بالای خط بازار اوراق بهادار ترسیم شود، با توجه به معاوضه ریسک و بازده، آن را کم ارزش‌گذاری می‌کنند. برعکس، اگر بازده مورد انتظار اوراق بهادار در مقابل ریسک سیستماتیک آن در زیر خط بازار اوراق بهادار ترسیم شود، ارزش آن بیش از حد است زیرا سرمایه گذار بازده کمتری را برای مقدار ریسک سیستماتیک مرتبط می پذیرد.

خط بازار اوراق بهادار، را می توان برای مقایسه دو اوراق بهادار مشابه که تقریباً بازدهی یکسانی دارند استفاده کرد تا مشخص شود کدام یک از این دو اوراق بهادار کمترین میزان ریسک ذاتی را نسبت به بازده مورد انتظار دارد. همچنین می‌تواند اوراق بهادار را با ریسک یکسان مقایسه کند تا مشخص کند که آیا بازده مورد انتظار بالاتری ارائه می‌شود یا خیر.

مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای و خط بازار اوراق بهادار، بینش های مهمی را ارائه می دهند و به طور گسترده در ارزیابی و مقایسه سهام استفاده می شوند، اما آنها ابزار مستقلی نیستند. عوامل دیگری نیز وجود دارد (غیر از بازده مورد انتظار یک سرمایه گذاری بیش از نرخ بازده بدون ریسک) که باید هنگام انتخاب سرمایه گذاری در نظر گرفته شوند.

نرخ بهره و نقش آن در ارزش گذاری

در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم نرخ بهره و روش محاسبه آن اشنا کنیم.برای مطالعه سایر مقالات ما میتوانید به وب سایت موج مالی مراجعه فرمایید.

نرخ بهره(Interest rate)

نرخ بهره یا نرخ سود هزینه ای است که در ازای استقراض پول پرداخت میکنیم و درصدی از کل مبلغ وام است .

محتوای مرتبط

همه چیز درمورد هزینه و ساختار سرمایه

سیاست سود تقسیمی چیست ؟

اگر بنا به دلایلی از بانک وام گرفته باشیم باید بهره پرداخت کنیم و اگر پولی را در بانک سرمایه گذاری کرده باشیم در حساب های بلند مدت و قرض الحسنه بانک ملزم به پرداخت بهره به ما است.

نرخ بهره یکی از مهمترین متغیرهایی است که در اقتصاد مورد توجه قرار گرفته است. نوسانات آنها تقریباً هر روز توسط رسانه های خبری گزارش می شود زیرا مستقیماً زندگی روزمره ما را تحت تأثیر قرار می دهد.

پیامدهای مهم برای سلامت اقتصاد آنها بر تصمیمات شخصی مانند خرج یا پس انداز، خرید خانه و خرید اوراق قرضه یا قرار دادن وجوه در حساب پس انداز تأثیر می گذارند.

نرخ بهره همچنین بر تصمیمات اقتصادی مشاغل و خانوارها تأثیر می گذارد، مانند اینکه آیا از وجوه خود برای سرمایه گذاری در تجهیزات جدید کارخانه ها استفاده کنند یا پول خود را در بانک پس انداز کنند.

ارزش حاضر

مفهوم ارزش فعلی (یا ارزش تنزیل شده فعلی) مبتنی بر این موضوع متداول است که یک دلار از جریان نقدی که یک سال بعد به شما پرداخت می شود برای شما کمتر از دلاری است که امروز به شما پرداخت می شود: این تصور درست است زیرا شما می توانید یک دلار به حساب پس‌اندازی واریز کنید که سود دارد و در یک سال بیش از یک دلار داشته باشد. همانطور که در این بخش توضیح داده شد، اقتصاددانان از تعریف رسمی تری استفاده می کنند.

بهتر است ساده‌ترین نوع ابزار بدهی را بررسی کنیم که آن را وام ساده می‌نامیم. در این وام، وام دهنده مقداری وجه (به نام اصل وجه) را در اختیار وام گیرنده قرار می دهد که باید در سررسید به وام دهنده بازپرداخت شود اما همراه با پرداخت اضافی برای بهره.

فرمول ارزش فعلی

چهار نوع ابزار بازار اعتباری

وام ساده :

در آن وام دهنده مقداری وجوه را در اختیار وام گیرنده قرار می دهد که باید در سررسید به همراه پرداخت اضافی برای بهره به وام دهنده بازپرداخت شود.

وام با پرداخت ثابت:

(که به آن وام کاملا مستهلک نیز گفته می شود) که در آن وام دهنده مقداری وجوه را در اختیار وام گیرنده قرار می دهد که باید با پرداخت همان پرداخت در هر دوره (مانند یک ماه) که شامل بخشی از اصل و بهره برای چند سال است، بازپرداخت شود.

اوراق کوپنی هر ساله تا سررسید:

زمانی که مبلغ نهایی مشخص شده بازپرداخت می شود، به صاحب اوراق سود ثابت پرداخت می کند.

اوراق قرضه تخفیف:

به قیمت خریداری می شود که کمتر از ارزش اسمی آن (با تخفیف)، و ارزش اسمی در تاریخ سررسید بازپرداخت می شود.

بازده تا سررسید

از چندین روش رایج محاسبه نرخ بهره، مهمترین آنها بازده تا سررسید است، که ارزش فعلی جریان های نقدی دریافتی از یک ابزار بدهی را با ارزش امروزی آن برابر می کند.

وام ساده

با مفهوم ارزش فعلی، بازده تا سررسید یک وام ساده به راحتی قابل محاسبه است. برای وام یک ساله مورد بحث، ارزش امروز 100 ريال است و جریان نقدی در یک سال 110 ريال خواهد بود (بازپرداخت 100 ريال به اضافه پرداخت سود 10 ريال).

برای وام های ساده، نرخ بهره ساده برابر است با بازده تا سررسید

وام با پرداخت ثابت

این نوع وام هر ساله در طول عمر وام دارای جریان نقدی یکسانی است. به عنوان مثال، وام گیرنده هر ماه همان پرداخت را به بانک انجام می دهد تا زمانی که وام به طور کامل پرداخت شود.

FP = پرداخت ثابت سالانه جریان نقدی

n = تعداد سال تا سررسید

فرمول ارزش وام

اوراق قرضه کوپنی

برای محاسبه بازده تا سررسید اوراق کوپنی، همان استراتژی مورد استفاده برای وام با پرداخت ثابت را انجام می دهیم ارزش امروز اوراق را با ارزش فعلی آن برابر می کنیم . اوراق کوپنی نیز بیش از یک پرداخت جریان نقدی دارند، ارزش فعلی اوراق به‌عنوان مجموع ارزش‌های فعلی تمام کوپن‌های پرداختی به اضافه ارزش فعلی پرداخت نهایی ارزش اسمی اوراق محاسبه می‌شود.

بازده تا سررسید اوراق کوپنی

P = قیمت اوراق کوپنی

C = پرداخت سالانه کوپن

F = ارزش اسمی اوراق قرضه

n = سال تا سررسید

از اوراق قرضه کوپنی که ارزش بحث دارد زیرا بازده آن تا سررسید محاسبه آن بسیار آسان است، دائمی نامیده می شود. این یک اوراق قرضه دائمی بدون تاریخ سررسید و بدون بازپرداخت اصل است که پرداخت کوپن ثابت دلار را برای همیشه انجام می دهد.

فرمول قیمت دائمی

C = پرداخت سالانه

اوراق قرضه تنزیل

محاسبه بازده تا سررسید اوراق قرضه تنزیل مشابه با وام ساده است. به طور کلی، برای هر اوراق تخفیف یک ساله، بازده تا سررسید را می توان به این صورت محاسبه کرد:

F = ارزش اسمی اوراق تخفیف

P = قیمت فعلی اوراق تخفیف

فرمول بازده تا سررسید اوراق قرضه تنزیل

تمایز بین نرخ بهره واقعی و اسمی

تمایز بین نرخ بهره واقعی و اسمی مهم است زیرا نرخ بهره واقعی که نشان دهنده هزینه واقعی استقراض است، احتمالاً شاخص بهتری از انگیزه های وام گرفتن و وام دادن است. به نظر می‌رسد که راهنمای بهتری برای تأثیر مردم از آنچه در بازارهای اعتباری اتفاق می‌افتد باشد. نرخ بهره “واقعی”. نرخ بهره ای که برای تغییرات واقعی در سطح قیمت تعدیل می شود، این نشان می دهد که وام دهنده چقدر خوب عمل کرده است

زمانی که نرخ بهره واقعی پایین باشد، انگیزه های بیشتری برای وام گرفتن و انگیزه های کمتری برای وام دادن وجود دارد.

تمایز بین نرخ بهره و بازده

تنها اوراقی که بازده آن برابر با بازده اولیه تا سررسید است، اوراقی است که زمان سررسید آن با دوره نگهداری برابر است.

• افزایش آن با کاهش قیمت اوراق همراه است که منجر به از دست دادن سرمایه برای اوراق قرضه می شود که مدت سررسید آنها طولانی تر از دوره نگهداری است.
• هر چه سررسید اوراق قرضه دورتر باشد، اندازه تغییر قیمت مرتبط با تغییر نرخ بهره بیشتر است.
• هر چه سررسید اوراق قرضه دورتر باشد، نرخ بازدهی که در نتیجه افزایش نرخ بهره رخ می دهد، کمتر می شود.
• حتی اگر اوراق قرضه دارای نرخ بهره اولیه قابل توجهی باشد، در صورت افزایش نرخ بهره، بازده آن می تواند منفی باشد.

ریسک نرخ بهره

در واقع، ریسک بازده دارایی که ناشی از تغییرات نرخ بهره است، به قدری مهم است که نام خاصی به آن داده شده است.

ریسک سرمایه گذاری مجدد به این دلیل رخ می دهد که عواید حاصل از اوراق قرضه کوتاه مدت باید با نرخ بهره آتی که نامشخص است مجدداً سرمایه گذاری شود.

میدانیم وقتی دوره نگهداری طولانی‌تر از مدت زمان سررسید اوراق قرضه است، بازده نامشخص است زیرا نرخ بهره آتی هنگام سرمایه‌گذاری مجدد نیز نامشخص است – به طور خلاصه، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد وجود دارد. همچنین می بینیم که اگر دوره نگهداری بیشتر از مدت زمان سررسید اوراق باشد، سرمایه گذار از افزایش نرخ بهره سود می برد و از کاهش نرخ بهره متضرر می شود.

ریسک سرمایه گذاری مجدد

تا به الان، فرض می‌کردیم که تمام دوره‌های نگهداری کوتاه‌مدت و برابر با سررسید اوراق کوتاه‌مدت هستند و در نتیجه مشمول ریسک نرخ بهره نیستند. با این حال، اگر دوره نگهداری یک سرمایه‌گذار بیشتر از مدت زمان سررسید اوراق قرضه باشد، سرمایه‌گذار در معرض نوعی ریسک نرخ بهره به نام ریسک سرمایه‌گذاری مجدد قرار می‌گیرد.

ریسک سرمایه گذاری مجدد به این دلیل رخ می دهد که منافع حاصل از اوراق قرضه کوتاه مدت باید با نرخ بهره آتی که نامشخص است مجدداً سرمایه گذاری شود.

محاسبه مدت زمان

فردریک مکالی، محقق در دفتر ملی تحقیقات اقتصادی، بیش از نیم قرن پیش، قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه برای محاسبه مدت یا سررسید موثر هر اوراق بدهی، مفهوم مدت زمان را ابداع کرد.

یک اوراق قرضه کوپن صفر قبل از سررسید اوراق، هیچ پرداخت نقدی ندارد، منطقی است که سررسید مؤثر آن را برابر با مدت واقعی آن تا سررسید تعریف کنیم. پس از آن مکالی متوجه شد که می تواند سررسید مؤثر یک اوراق قرضه کوپنی را با تشخیص اینکه یک اوراق کوپنی معادل مجموعه ای از اوراق با تخفیف کوپن صفر است، اندازه گیری کند.

مدت زمان و ریسک نرخ بهره

اکنون که متوجه شدیم مدت زمان چگونه محاسبه می‌شود، می‌خواهیم ببینیم که چگونه می‌تواند توسط مدیر مؤسسه مالی شاغل برای اندازه‌گیری ریسک نرخ بهره استفاده کند. مدت زمان مفهوم بسیار مفیدی است، زیرا به‌ویژه زمانی که تغییرات نرخ بهره کوچک هستند، تقریب خوبی برای میزان تغییر قیمت اوراق بهادار برای یک تغییر معین در نرخ‌های بهره ارائه می‌کند، همانطور که فرمول زیر نشان می‌دهد:

%ΔP = (Pt+ 1 – Pt)>Pt = درصد تغییر قیمت اوراق بهادار از t به t + 1 = نرخ سود سرمایه

در اخر در این مقاله سعی کردیم شما را با نرخ بهره و انواع ابزار های بازار اعتباری و ریسک آنها آشنا کنیم .