تغییر نگاه بورسبازان؟
روند معاملات سهام بر عدم اقناع معاملهگران حقیقی با سودهای اخیر تاکید دارد
شاخص کل بورس تهران روز گذشته نیز به مسیر صعودی خود ادامه داد. به‌طوری‌که در پایان این روز شاخص کل با رشد حدود 400 واحد در یک قدمی کانال 67 هزار واحدی قرار گرفت. هرچند در میانه معاملات و به‌ویژه در گروه‌های پیشتاز بازار سهام، شاهد چرخش قیمت‌ها به مسیر نزولی بودیم، اما به سرعت خریدارانی از فرصت استفاده کرده و با حضور خود، موجب بازگشت سهام به مسیر صعودی شدند. این امر تاکید دارد که معاملهگران به سودهای فعلی قناعت ندارند و برای بورس تهران سقف‌های بالاتری از درآمد را انتظار دارند.
گروه بورس- هاشم آردم: طی معاملات روز گذشته در بورس تهران، بازهم شاخص کل به رشد خود ادامه داد و به چند قدمی کانال 67 هزار واحدی رسید. ظاهرا فعالان بازار سهام، هنوز تصمیم ندارند در سمت فروش حضور تغییر نگاه بورسبازان؟ معناداری داشته باشند و در برخی نمادها حتی سقف‌شکنی و ورود به محدوده‌های جدید نیز دیده می‌شود. این موضوع نشان از آن دارد که سهامداران فعلی حاضر در بورس تهران به بازدهی‌های اخیری که کسب کرده‌اند قانع نیستند و ظاهرا توقع بازار از رشد قیمت‌ها هنوز اشباع نشده است. این نکته می‌تواند توسط مشاهده ریز معاملات حقیقیها و حقوقی‌ها نیز رصد و تایید شود. خالص خرید حقیقیها طی معاملات روز گذشته نهتنها کاهش نیافت بلکه نسبتا رشد کرد. همین موضوع نشان می‌دهد که رشد بازار دستکم در کوتاهمدت ادامه‌دار خواهد بود. با این حال، رشد بی‌رویه قیمت‌ها نیز یکی از نگرانی‌های کارشناسان و فعالان این بازار است که ممکن است موجب حبابی شدن و سپس ریزش سنگین قیمت‌ها شود، بنابراین احتیاط همراه با نگاه معقول به معاملات سهام نیازی اساسی است که نباید جای خود را به رفتار هیجانی معاملهگران دهد. همچنین گروه خودرویی که طی هفتههای گذشته، با رشد سرسام‌آور شاخص روبه‌رو شده بود و باعث ایجاد هیجان مثبت در کلیت بازار بود، دیروز هم با یک افت و خیز کوچک مسیر صعودی خود را ادامه داد. در ابتدا تا میانه‌های ساعات معاملات، گروه خودرویی با رشد کوچکی مواجه شد و رفته رفته به سمت قیمت‌های منفی تابلو پیش‌رفت اما بسیاری از فعالان بورس منفی‌های گروه خودرویی را به‌عنوان فرصت‌های خرید تلقی کردند و در نهایت قیمت خودرویی‌ها مسیر خود را به سمت سقف محدوده نوسان در پیش گرفت. همین موضوع سبب شد دیگر گروه‌ها نیز با هیجان بیشتری مورد معامله قرار بگیرند. با توجه به آنکه قیمت در آخرین معاملات گروه خودرویی، از قیمت پایانی پیشی گرفت، اصطلاحا سهم‌ها در مثبت فردا معامله می‌شدند. انتظار می‌رود امروز هم شاخصهای بازار صعودی باشند اما نباید فراموش کرد که قیمت‌ها بهطور متوسط طی ماه گذشته به‌شدت رشد کرده است و با توجه به آنکه هنوز به لحاظ اقتصادی خبری از رویدادهای بزرگ نیست، هر لحظه امکان دارد که اصلاح قیمت‌ها را شاهد باشیم. اما با وجود آنکه با رشد قیمت‌ها ریسک بازار سهام روز به روز در حال افزایش است، ظاهرا فعالان بازار این‌بار قصد دارند در بازار بمانند و شناسایی سود هنوز در برنامه کلیت بازار نیست.
علاوه بر حرکت رفت و برگشتی گروه خودرویی، رویدادهای جالب توجه دیگری در بازار شکل گرفت که مرور آنها خالی از لطف نیست. طی معاملات روز گذشته، بیشترین رشد شاخص صنعت، متعلق به گروه استخراج سایر معادن بود. این گروه با تک سهم کماسه، مدت‌ها بود که درگیر حواشی و اخبار ضد و نقیض بود. در واقع این سهم پیش از اعمال افزایش سرمایه، حرکت صعودی خود را از نرخ‌های کمتر از 500 تومانی آغاز کرده بود و در مقاطعی قیمت‌های بیش از 800 تومانی را نیز به خود دید. اما بازی اینجا خاتمه پیدا نکرد؛ پس از افزایش سرمایه سنگین در این شرکت از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها و همچنین سود انباشته، دیروز این نماد بدون محدودیت نوسان بازگشایی شد و در کمال تعجب در حالی که قیمت تئوریک آن 136 تومان بود، در قیمت 255 تومان کشف قیمت شد و پس از آن به سمت قیمت 232 تومان نزول کرد، در نتیجه معاملات این سهام قیمت پایانی نماد 75 درصد رشد کرد و ارزش بازار این شرکت با معامله تنها 2/ 1 میلیارد تومانی، از 22 میلیارد تومان به 39 میلیارد تومان رسید. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود این شرکت در بهترین حالت در سال جاری به ازای هر سهم خود، 10 تومان سود بسازد و اکنون با P / E 25معادل در حال معامله است.
تداوم چسبندگی نرخ سود با عرضه «منفت»
از نکات جالب‌توجه رویدادهای بازار سهام طی روز گذشته، عرضه اوراق مشارکت صندوق سرمایهگذاری کارکنان نفت با نرخ سود 21 درصد و پرداخت‌های 3 ماهه بود. اگرچه حجم این اوراق در مقایسه با بازار پول و سرمایه کشور ناچیز به‌حساب می‌آید، اما حاوی نکته‌ای است که تا حدودی برای بازار مالی نگران‌کننده است. این عرضه و زیر بار رفتن این صندوق برای تضمین سود سالیانه 21 درصدی برای 4 سال آینده نشان می‌دهد که هزینه فرصت پول در کشور همچنان بالاست و تضمین چنین سودهایی برای جذب سرمایهها هنوز لازم است. با آنکه داده‌های اخیر بانک مرکزی نشان از کاهش معنادار نرخ بهره بین بانکی داشت، اما همچنان خبری از کاهش هزینه فرصت پول نیست. این موضوع می‌تواند P بر E گرفتن بازار سهام را تهدید کند. با افزایش چنین قراردادهایی چسبندگی نرخ سود در سطح اقتصاد کشور احتمالا مطول‌تر خواهد شد و رقابت برای نرخ شکن هزینه فرصت پول شاید به این زودی‌ها رخ ندهد. البته چنین دلایلی را نمی‌توان برای محکوم کردن عرضه این اوراق ذکر کرد، چراکه احتمالا این صندوق و متولیان تضمین این سود اگر می‌توانستند بیشتر صبر کنند تا نرخ سود تنزل کند احتمالا این کار را می‌کردند. هیچ شخصی اعم از حقیقی و حقوقی تمایل به پرداخت هزینه‌های بالا برای جذب سرمایه ندارد، اما چنانچه عرضه این اوراق در این برهه زمانی لزومی داشته است، اگر نرخی پایین‌تر از این برای تضمین سود پیشنهاد می‌شد، احتمالا عرضه این اوراق با استقبال مواجه نمی‌شد.
در بازار چه گذشت؟
همان‌طور که اشاره شد شاخص کل بورس تهران در روز گذشته با رشد تقریبا 400 واحدی در عدد 66 هزار و 960 واحد قرار گرفت. این رشد شاخص در سایه داد و ستد 2 میلیارد و 137 میلیون ورقه بهادار به ارزش 553 میلیارد تومان و در 121 هزار و 666 نوبت شکل گرفت. بخش اعظم ارزش این معاملات به عرضه اوراق مشارکت «منفت» اختصاص یافت که بالغ بر 180 میلیارد تومان بود. گروه‌های بانکی، فلزات اساسی، مواد و محصولات دارویی و فرآورده‌های نفتی هر یک به ترتیب شاخص را 291، 85، 57 و 49 واحد ارتقا دادند و در صدر گروه‌های اثرگذار بر شاخص کل قرار گرفتند. در طرف دیگر نیز گروه‌های مخابرات، استخراج کانه‌های فلزی و محصولات شیمیایی نیز به‌عنوان منفی‌ترین اثرگذاران بر شاخص کل لقب گرفتند و هریک به ترتیب شاخص را 112، 59 و 51 واحد تنزل دادند. از میان شرکت‌ها نیز نمادهای وبملت، تغییر نگاه بورسبازان؟ وغدیر، وپاسار و فولاد بیشترین اثر مثبت و نمادهای همراه، کچاد و اخابر نیز بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص کل گذاشتند.
تغییر سهام سهامداران عمده /روز پر رونق بورسی
بازار سهام که در هفته گذشته شاهد موج جدید عرضه و کاهش قیمت‌ها بود و شاخص‌کل، با ثبت افت بیش از ۶درصدی، به کانال ۳/ ۱ میلیون واحدی عقب‌نشینی کرده بود، در دادوستدهای روز گذشته توفانی ظاهر شد و توانست بیشترین رشد درصدی این نماگر در سال ۱۴۰۰ را رقم بزند. به این ترتیب ثبات دلار در کانال ۲۷ هزار تومان و همزمان با آن انتخاب فردی جدید برای ریاست سازمان بورس، واکنش سبز بورسبازان را به دنبال داشت. در این شرایط دماسنج اصلی تالار شیشهای ۸۶/ ۲درصد افزایش ارتفاع داد و مجددا وارد ابرکانال ۴/ ۱ میلیون واحد شد. با این حال همچنان ارزش معاملات خرد سهام در سطوح پایینی قرار دارد که هیچ‌گاه سیگنال مطلوبی برای فعالان بازار نبوده است. با این حال انتظار می‌رود با توجه به نهایی‌شدن تغییرات مدیریتی در سازمان بورس و تثبیت دلار، با انتشار گزارش‌های ۶ماهه بنگاههای بورسی، فضای کلی بازار در هفته جاری به سمت تعادل میل کند.
مثبت شدن شاخص در روند معاملات شنبه در حالی بود که بازار سرمایه از شهریورماه روزهای ناامید‌کننده‌ای را به خود دیده است. به گفته تحلیلگران تعیمم دادن روند صعودی شاخص در روزهای آینده کمی دور از ذهن است. با این حال امروز و فردا روزهای تعیین‌کننده‌ای برای بازار محسوب می‌شوند. برخی تحلیل‌ها از نوسانی بودن معاملات حکایت می‌کند و برخی دیگر نیز نشان می‌دهد اگر طرف عرضه سنگین شود این چرخه می‌تواند ادامه یابد اما در صورتی که شاهد برتری تقاضا نسبت به عرضه باشیم می‌توان به رویکرد تعادلی شاخص امیدوار بود. با این حال کارشناسان معتقدند با انتشار گزارش عملکرد بنگاههای بورسی در نیمه نخست سال که در هفته پایانی مهر روی سامانه کدال خواهد نشست، با اطمینان بیشتر می‌توان در خصوص آینده قیمت سهام اظهارنظر کرد. گزارش‌هایی که دید دقیق‌‌‌تری نسبت به پتانسیل‌‌‌های پیشروی سهام و سود آتی آنها به معاملهگران خواهد داد.
برای خواندن مصاحبه با کارشناسان روی گفتگو و مصاحبه کلیلک کنید.
گزارشات روزانه‌ی بازار سرمایه در گزارش روز بخوانید.
مزایای سرمایهگذاری در صندوق‌ها چیست؟ آموزش بورس را در مقالات آموزشی بخوانید
مارپیچ بورس در دو راهی/تغییر رفتار بورسبازان
گویا سهامداران به این واقعیت پی بردهاند که پابرجایی یا تشدید ریسک غیر اقتصادی مانعی جدی برای عملکرد مطلوب بنگاههای اقتصادی و کسب سود واقعی است.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، پس از یک‌سال و نیم نزول فرسایشی و طاقتفرسا به نظر می‌رسد رفتار و الگوی معاملاتی سهامداران نیز دستخوش تغییراتی شده است و برعکس تجربیات گذشته که تشدید تحریم‌ها و افزایش تورم و نقدینگی به رشد سهام منتهی می‌شد، حالا با وجود صعود نرخ‌ها در بازار ارز، کاهش امید به احیای برجام و با وجود محرک فصل مجامع، بورس واکنش مثبتی نشان نمی‌دهد و در فضایی کم‌رونق هر روز از مرز ۶/ ۱میلیون واحد بیشتر فاصله می‌گیرد.
واکنشی متفاوت به واقعیتهای اقتصادی که این‌بار می‌توان آن را به فال نیک گرفت. گویا سهامداران به این واقعیت پی بردهاند که پابرجایی یا تشدید ریسک غیر اقتصادی مانعی جدی برای عملکرد مطلوب بنگاههای اقتصادی و کسب سود واقعی است. شاید بتوان سهامداران را در مارپیچی تصور کرد که در مسیر رسیدن به هدف، به ناچار وارد یکی از دو مسیر احتمالی می‌شوند. رسیدن به یک سود واقعی و پایدار درصورت رفع تحریم‌ها یا تکرار چرخه باطل حباب و رکود با پابرجایی شرایط فعلی.
دوران طلایی بورس
طلایی‌‌‌‌‌‌‌‌ترین دوران بورس تهران در طول پنجاه و اندی سال فعالیت این بازار مربوط به دو سال۹۸ و ۹۹ بود؛ درست مقارن با زمانی‌که تحریم‌های بینالمللی تشدید شد و دولت برای جبران بخشی از کسری‌بودجه، کانال پولی‌کردن آن را برگزید. نقدینگی، پایه پولی و تورم رو به افزایش گذاشت و در ادامه نیز سیاست نادرست دستکاری نرخ بهره، بر عطش صاحبان سرمایه برای ورود به گردونه معاملات تالار شیشهای افزود تا شاید بتوانند بخشی از زیان حاصل از کاهش ارزش ریالی دارایی‌های خود را از کانال بورس جبران کنند. در ظاهر نیز این اتفاق افتاد؛ ورود سراسیمه سرمایههای خرد و کلان به بازار سهام سبب شد تا یکی از پربازده‌‌‌‌‌‌‌‌ترین سال‌های تاریخ بورس تهران رقم بخورد. سال۹۸ با ثبت بازدهی ۱۸۷درصدی پایان یافت و سال۹۹ بورسیها در کمتر از ۵ ماه افزایشی ۳۰۰درصدی میانگین وزنی بازار را شاهد بودند. این تجربیات که در زمان خود شیرین‌‌‌‌‌‌‌‌ترین لحظات را برای سرمایهگذاران رقم زده بود موجب ایجاد دو تصور میان فعالان بازار سهام شد. یک آنکه بورس تورم را دوست دارد و دوم سقوط بازار دارایی‌ها به‌ویژه سهام با احیای برجام. تصوری‌که البته عمدتا درمیان آن دسته از سرمایهگذاران که در تلاقی ۹۹-۹۸ بورسی شده بودند، پررنگ‌‌‌‌‌‌‌‌تر بود.
شاید در نگاه اول چنین تصوری نادرست نیز نباشد. هرگونه تاخیر در احیای برجام و تداوم تحریم‌ها راه صعود دلار به کانال‌‌‌‌‌‌‌‌های بالاتر را هموار می‌کند که به‌معنای کاهش ارزش پول ملی و البته افزایش تورم خواهد بود و در چنین شرایطی هر شخص شیوه‌‌‌‌‌‌‌‌ای را برای فرار از آب‌رفتن دارایی‌های ریالی خود برمی‌‌‌‌‌‌‌‌گزیند، اما چه جایی بهتر از بازار سهام که به دلیل محدودیت‌‌‌‌‌‌‌‌ها و عدم‌بلوغی که دارد، با داغ‌شدن تنوز هیجانات می‌تواند سودهای نجومی را نیز از آن سهامداران کند؛ همانند اتفاقی که در گذشته‌‌‌‌‌‌‌‌ای نه‌چندان دور تجربه شد. شاید در صورت تکرار چنین شرایطی بازهم این چرخه تکرار شود و حتی زیان‌‌‌‌‌‌‌‌دیدگان ۵/ ۱ سال‌گذشته نیز تلخی این دوران را فراموش کنند، با این‌حال به گواه تاریخ، هیچ شرایطی هیچ‌گاه پایدار نخواهد بود و با فرونشستن گرد و غبار هیجانات، واقعیت‌‌‌‌‌‌‌‌ها نمایان شده و آنگاه است که شیرینی سودی که شاید در صورت واقعی‌‌‌‌‌‌‌‌سازی (تورم‌‌‌‌‌‌‌‌زدایی) چندان نیز جذاب نباشد، به تلخی بگراید. می‌گویند «گناه کسی را به پای دیگری نمی‌‌‌‌‌‌‌‌نویسند» اما در بازار سهام تجربه نشان داده همان‌طور که با ورود به موج هیجانی صعودی، قریب به اتفاق سهام چه ارزنده باشند و چه غیرارزنده با رشد قیمت همراه می‌شوند، با تغییر مسیر بازار و تخلیه حباب تر و خشک باهم می‌‌‌‌‌‌‌‌سوزند و دیگر بازار ارزنده و غیرارزنده نمی‌‌‌‌‌‌‌‌شناسد. اتفاقی که سبب‌شده در ۵/ ۱ سال اخیر فعالان تالار شیشهای روزهای تلخی را در ادامه یک روند صعودی با سودهای نجومی بچشند.
اما آیا در این زمان، سرمایهگذار همان‌طور که سودهای چند ۱۰۰درصدی را به پای معاملات به‌ظاهر حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌ای خود می‌‌‌‌‌‌‌‌نوشت، در خلاف جهت نیز مسوولیت زیان خود را می‌‌‌‌‌‌‌‌پذیرد؟ تجربه دو سال‌اخیر پاسخی روشن به این سوال می‌دهد؛ خیر. سرمایهگذاری که با دو واژه «سود» و «ریسک» آشنایی چندانی ندارد، به‌سادگی نمی‌تواند فراز و فرود بازار و قیمت‌ها را هضم کند؛ به‌ویژه آنکه در ایران سرمایهگذاری مستقیم و ورود بدون واسطه به بازارهایی که شرط کسب سود واقعی و پایدار از آنها معاملات حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌ای و با دانش مالی به میزان مکفی است، بسیار رواج دارد، انتظار برای چنین نگاهی شاید غیرمنطقی به‌نظر برسد، با این‌حال باید توجه داشت «سود» و «ریسک» دو واژه جدانشدنی هستند. شاید بازار سهام یکی از پرریسک‌‌‌‌‌‌‌‌ترین بازارهای سرمایهگذاری به‌شمار رود؛ جایی‌که ارتباط مستقیم میان پتانسیل سودآوری و ریسک یک سرمایهگذاری، موجب می‌شود به همان میزان که سرمایهگذاری در سهام می‌تواند زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌ساز سودهای کلان شود، به همان ترتیب نیز خطر زیان‌‌‌‌‌‌‌‌دهی وجود داشته باشد.
بورس در بزنگاه مجامع
همان‌طور که اشاره شد دو تصور «تورم دوستی» و «برجام گریزی» به تصوری غالب درخصوص فعالان تالار شیشهای به‌ویژه طی سال‌های گذشته تبدیل شد، با این‌حال این روزها به‌نظر می‌رسد تجربه دو سال‌تلخ در بازار سهام، درس‌‌‌‌‌‌‌‌های ارزشمندی به سهامداران آموخته است. چندی است که شرکت‌ها روزانه میزبان سهامداران خود در مجامع سالانه هستند. هرچند هنوز ترافیک این گردهمایی بورسی سنگین نشده اما هر ساله یکی از جذاب‌‌‌‌‌‌‌‌ترین رویدادهای بازار سهام است که تصویر واضح‌‌‌‌‌‌‌‌تری را به ساکنان تالار شیشهای مخابره می‌کند. حالا در شرایطی بازار سهام وارد فصل مجامع شده که در دو‌ماه نخست سال‌توانست صعود سه کانالی را تجربه کند و حتی ارزش معاملات خرد سهام به‌عنوان یکی از سیگنال‌های رونق یا رکود دادوستدها نیز به بالاترین مقدار در ۷ماه گذشته صعود کرد تا خوش‌بینی به پایداری شاخصهای بورسی در مسیر صعود افزایش یابد. علت اصلی این تغییر مسیر که استارت آن از بهمن سال‌گذشته زده شد و همزمان با پایان تعطیلات نوروزی این بازار را وارد فاز رونق یا گاوی کرد، خوش‌‌‌‌‌‌‌‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌های مربوط به تفاهم سیاسی برای احیای برجام بود، با این حال طی هفتههای اخیر مشاهده می‌شود رونق شکل‌‌‌‌‌‌‌‌گرفته در ابتدای‌سال بسیار کمرنگ شده و بازار سهام بار دیگر شاهد کاهش جدی حجم دادوستدها و البته سرخ‌‌‌‌‌‌‌‌پوشی فضای تالار شیشهای است؛ این در حالی است که هر ساله بهطور سنتی، بر‌گزاری مجامع سالانه شرکت‌های فعال در بازار سرمایه که عموما با تقسیم سودهای نقدی همراه است، رونق بیشتری را به بازار سهام تزریق می‌‌‌‌‌‌‌‌کرده است، اما برآوردهای کارشناسان از مجامع امسال، تکرار این سنت را در هاله‌‌‌‌‌‌‌‌ای از ابهام قرار داده است.تغییر نگاه بورسبازان؟
تغییر نگاه بورسبازان؟
مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌ای از عوامل اقتصادی- سیاسی چه در داخل و چه در خارج از کشور سبب شده‌‌‌‌‌‌‌‌اند تا با پرده‌‌‌‌‌‌‌‌برداری شرکت‌ها از صورت‌های مالی زمستان ۱۴۰۰، وضعیت نه‌چندان دلچسبی را در عملکرد و سودآوری بنگاههای اقتصادی شاهد باشیم. این امر که به‌وضوح در مجامع سالانه شرکت‌های بورسی نمود پیدا می‌کند سبب شده است تا از نظر کارشناسان، یکی از دشوارترین فصل‌‌‌‌‌‌‌‌های مجامع را پیش‌رو داشته باشیم. درخصوص عوامل اثرگذار بر این شرایط علاوه‌بر تداوم ترس بورسبازان از احتمال پایدارنماندن رالی صعودی اخیر، حالا کاهش امید به احیای توافق هستهای در آینده نزدیک و احتمال جهش مجدد تورم و نقدینگی نیز به‌نظر فعالان تالار شیشهای را هراسان کرده است؛ بهطوری که حتی جهش نرخ دلار در بازار آزاد و تغییر کانال آن به سطوح بالاتر طی روزهای گذشته نیز نتوانسته همچون گذشته به داغ‌شدن تنور معاملات در سهام دلاری بازار بینجامد.
شاید این تغییر احساس موجب تغییر مسیر بازار و افزایش فاصله از ابرکانال ۶/ ۱میلیون واحد که تنها یک روز میزبان بورسیها بود، شده است اما به‌نظر تلخی مواجهه با واقعیتهای اقتصادی کشور را باید به فال‌نیک گرفت؛ بهطوری که بررسی دقیق کارنامه بنگاههای اقتصادی می‌تواند چارچوب و مسیر سیاست‌های آتی تصمیم‌گیران اصلی اقتصاد کشور را تعیین کند. شاید سرمایهگذاران به این واقعیت پی بردهاند که تنها کسانی موفق به کسب بازدهی مقبول در بازار پرریسک سهام خواهند شد که نهتنها درمیان انبوه صنایع بورسی قائل به تمایز باشند بلکه در هر صنعت با انجام تحلیل دقیق نسبت به چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز آتی هر شرکت، برترین‌‌‌‌‌‌‌‌ها را برگزینند. البته باید توجه داشت آنچه رکود فعلی در تالار شیشهای را سبب شده است بالا‌بودن قیمت‌ها نسبت به ارزش ذاتی آنها نیست، بلکه نبود محرک کافی برای جذب سرمایهگذاران است. سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذارانی که در انتظار نشسته‌‌‌‌‌‌‌‌اند تا از ابهامات پیرامون بازار کاسته شود و در فضایی شفاف‌‌‌‌‌‌‌‌تر دست به چینش پرتفوی بورسی خود بزنند.
این بی‌‌‌‌‌‌‌‌میلی و انتظار با شرایط اقتصادی کشور نیز همخوانی دارد؛ بهطوری که عمده فعالان اقتصادی در انتظار نتایج مهم مذاکرات هستهای هستند. انتظاری که ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌گریزی صاحبان سرمایه را به‌شدت افزایش داده تا از جذابیت بورس تهران به‌عنوان بازاری که جایگاه سرمایهگذاران ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر است، کاسته شود، از این‌رو به‌نظر تا تعیین‌تکلیف نهایی این توافق احتمالی، نمی‌توان انتظار رونق قابل‌توجهی در بازار سهام داشت. در چنین وضعیتی توصیه به ورود یا خروج از بازار سهام منطقی به‌نظر نمی‌رسد، اما تجربه بازارهای بینالمللی نشان می‌دهد آن دست از سهامدارانی که با دقت و حوصله بیشتری مسیر تحولات را پیگیری می‌کنند، می‌توانند با یک اقدام مناسب، سودهای مناسبی کسب کنند، با این‌حال باید توجه داشت فاصله تا تحقق نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های مثبت و اثرگذاری آنها بر رشد سودآوری شرکت‌ها، به نسبت طولانی است؛ بنابراین برنده سرمایهگذاری است که مشابه یک «سرمایهگذار واقعی» اقدام کرده و با هریک از اصول تحلیلی که به آن اعتقاد راسخ دارد، اقدام به چینش پرتفویی کند که با آن قادر باشد نگاه بلندمدتی (حداقل دو سال) به سهامداری خود داشته باشد. به عقیده کارشناسان نیز در این برهه زمانی که عدم‌‌‌‌‌‌‌‌قطعیت‌‌‌‌‌‌‌‌ها موج می‌زند، ورود به بازار سهام با هدف فرصت‌‌‌‌‌‌‌‌طلبی یا سفته‌‌‌‌‌‌‌‌بازی برای سرمایهگذاران کم‌‌‌‌‌‌‌‌تجربه، هرگز توصیه نمی‌شود و این دسته از سرمایهگذاران باید با افزایش آگاهی و اطلاعات، خود را برای یک سرمایهگذاری بلندمدت آماده کنند.
دو سناریو برای اهالی بورس
این روزها شاید بیشترین نگاه سرمایهگذاران به مذاکرات احیای برجام باشد. هر چند در هفتههای گذشته امید به حصول نتیجه مثبت در کوتاهمدت کمرنگ شده است اما هنوز نمی‌توان از احیای توافق هستهای ناامید بود، از این‌رو رفع تحریم‌ها با احیای برجام یا تداوم شرایط فعلی اقتصادی و سیاسی که شاید سخت‌‌‌‌‌‌‌‌تر از اکنون نیز باشد، دو سناریوی پیشروی تمامی مردم و ویژه‌‌‌‌‌‌‌‌تر سرمایهگذاران و بازار دارایی‌ها است. برندگان بورسی احیای برجام: در صورت احیای برجام و با عنایت به تغییر نگاه ساکنان تالار شیشهای به این مهم، می‌توان امیدوار به اثرگذاری این رویداد مهم سیاسی و اقتصادی از سه مسیر بر وضعیت سودآوری شرکت‌ها و رونق اقتصادی باشیم. نخستین مساله که در کوتاهمدت اتفاق می‌افتد، اتصال مجدد بانک‌ها به شبکه سوئیفت است؛ موضوعی که می‌تواند هزینه‌های نقل و انتقال پول را برای شرکت‌ها به‌شدت کاهش دهد. به‌عنوان مثال، در دوران تحریم شرکت‌ها برای وارد‌کردن محصولات باید کل هزینه را به‌صورت نقدی و حتی با ارقامی بالاتر به دلیل حضور واسطه‌های سنگین، پرداخت می‌کردند. با تسهیل نقل و انتقالات پولی نهتنها امکان خریدها به‌صورت ال‌سی وجود دارد، بلکه هزینه‌های واسطه‌ها نیز حذف خواهد شد.
مسیر دیگری که گشایش‌های هستهای برای صنایع کشور ایجاد خواهد کرد، ایجاد بازارهای جدید برای فروش است. تقریبا همه کارشناسان نسبت به پایین‌بودن نسبت تولید واقعی به ظرفیت تولید واقف هستند بهطوری که شاید بتوان گفت حدود ۳۰ تا ۴۰درصد ظرفیت تولید کشورمان در این مدت خالی مانده است، بنابراین با ایجاد بازارهای هدف جدید می‌توان این ظرفیت خالی را پر کرد تا بنگاههای اقتصادی به سودآوری واقعی برسند. واضح است که یک بنگاه اقتصادی که با ۶۰درصد ظرفیت تولید فعالیت می‌کند، سودآوری چندانی ندارد و صرفا می‌تواند هزینه‌های متغیر خود را بپردازد، بنابراین حرکت به سمت استفاده کامل از ظرفیت تولید منجر به ورود شرکت‌ها به محدوده سودآوری واقعی خواهد شد. این هدف مستلزم مدیریت درست و پویایی بیشتر بنگاههای اقتصادی خواهد بود و باید ارزیابی شود که فعالان اقتصادی کشور تا چه حد آماده این تحول هستند. از سوی دیگر، اجرای برجام بسیاری از مصرف‌کنندگان کشور را نیز از انتظار خارج کرده و در نتیجه ضعف تقاضا که در داخل نیز قابل‌رصد بود، می‌تواند به تدریج بهبود پیدا کند.
در پایان، ورود سرمایهگذاران خارجی به ایران موضوع بسیار مهمی است که بر اقتصاد کشورمان تاثیر قابل‌توجهی دارد. فارغ از ریسک‌هایی که ورود سرمایهگذار خارجی می‌تواند داشته باشد، حضور آنها به‌معنای ارزآوری بیشتر، تامین سرمایه ارزان‌تر و حرکت به سمت بهره‌وری بالاتر است. این فضای اقتصادی جدید می‌تواند از چند طریق سرمایههای خارجی را جذب کند. مسیر مناسب، نخست آن است که سرمایهگذاران به‌صورت مستقیم (FDI) در طرح‌ها و حتی در شرکت‌های خصوصی سرمایهگذاری کنند. این مساله با به‌اشتراک‌گذاشتن فناوری و سرمایه می‌تواند زمینه بهبود اقتصاد کشور را فراهم کند. مسیر دوم سرمایهگذاران مالی‌اند که بهطور خاص در زمینه‌هایی مثل بازار سهام فعالیت می‌کنند. این افراد نیز با توجه به جذابیت‌هایی که در بورس تهران وجود دارد می‌توانند نقدینگی بیشتری را در این بازار به گردش درآورند. همه این رویدادهای مثبت نیاز به همراهی دسته‌جمعی ارکان اقتصادی و به‌ویژه بازار سرمایه دارد تا بتوانند اثرات خود را بر بورس تهران بگذارند. همچنین، سرمایهگذاران باید توجه کنند این تحولات مستلزم زمان بوده و بهره‌وری از این فضا نیازمند نگاه بلندمدت سرمایهگذاران است، با این‌حال آنچه که کاملا مشخص است اینکه رفع تحریم‌ها اثری میان‌‌‌‌‌‌‌‌مدت و بلندمدت بر رونق اقتصادی کشور دارد، بنابراین تحقق رشد سودآوری شرکت‌های بورسی نیز زمانبر خواهد بود؛ پس نگاه کوتاه‌‌‌‌‌‌‌‌مدتی در تالار شیشهای در صورت تحقق این سناریو شاید چندان موفق نباشد.
چرخه باطل بورس در اقتصادی تورمی: اما سناریوی دیگر که کاملا برخلاف احتمال نخست است، عدم‌توافق طرفین برای احیای برجام است. بیراه نیست اگر بگوییم در یکی دو هفته اخیر، ناامیدی از احیای برجام بود که سبب شد دلار به کانال‌‌‌‌‌‌‌‌های بالاتر دست پیدا کند اما در بورس شاهد فضایی نیمه‌‌‌‌‌‌‌‌تعطیل، رکودی و البته قرمز باشیم.
ناگفته پیداست یکی از پیامدهای تحقق این سناریو، افزایش تورم خواهد بود تا بازار دیگر صاحبان سرمایه به‌دنبال پناهگاهی برای جبران افت ارزش دارایی‌های خود باشند. رخدادی که می‌تواند بازهم بورسیها را به اصطلاح «تورم‌دوست» کند. نه اینکه اهالی این بازار تغییر نگاه بورسبازان؟ واقعا تورم را دوست داشته باشند بلکه تحت چنین شرایطی درصدد برمی‌‌‌‌‌‌‌‌آیند تا از دارایی خود محافظت کنند تا کمترین گزند را از عواقب تورم و کاهش ارزش ریال ببینند. اگر نگاهی نیز به تحولات سه سال‌گذشته اقتصاد ایران بیندازیم، کشور در رویدادی نادر، دو موج بزرگ تورمی و کاهش ارزش پول ملی یکی در سال۹۷ و دیگری در سال۹۹ را پشت‌سر گذاشته و در سال‌گذشته و ماه‌های سپری‌شده از ۱۴۰۱ نیز از سایه تورم و رشد نقدینگی بالا در امان نمانده است. موج‌های تورمی که بورس را نیز متاثر کرد تا شاهد حبابی‌شدن قیمت‌ها باشیم. در صورت تکرار این مهم در سال‌جاری نیز «اخبار بد، برای بورسیها اخبار خوب محسوب می‌شوند»؛ چراکه اگر مذاکرات احیای برجام بیش از این به درازا کشیده شود یا به مانع مهمی برخورد کند، می‌توان انتظار داشت که با تشدید فشارها بر دولت جهت پولی‌‌‌‌‌‌‌‌سازی کسری‌بودجه، انتظارات تورمی مجددا بالا بگیرند تغییر نگاه بورسبازان؟ و بازار سهام نیز از این رهگذر در کوتاهمدت به شرایط رونق باز‌‌‌‌‌‌‌‌گردد. رونقی که شاید بازهم حبابی‌شدن سهام و البته بار دیگر رکودی طاقتفرسا و زجرآور را به‌دنبال داشته باشد.
پشت پرده | چرا بورس بازان رفتارشان را تغییر می‌دهند
پشت پرده تغییر نگاه بورس بازان به بازار سهام چه بود؟ بر مبنای تازه ترین آمار ۳ میلیون و ۲۳۰ هزار کد معاملاتی جدید صادر شد.
ظن دستکاری در بورس
به گزارش «دنیای بورس»، دنیای‌اقتصاد نوشت: بورس تهران معاملات روز دوشنبه را با شرایطی متفاوت نسبت به روزهای اخیر پشت سر گذاشت. بهطوری که خلاف معاملات چند هفته اخیر بازار سهام، این بار گروه‌های بزرگ صادرات محور بودند که در مرکز توجهات بازار قرار گرفتند و بر عکس شاهد سنگین شدن صفوف فروش در سهام با ارزش بازار پایین‌تر بودیم. اما دلیل این چرخش ناگهانی نگاه‌ها چه بود؟
از میانه آذر تا پایان معاملات روز دوشنبه، پیام ناظر از توقف ۱۷ نماد معاملاتی به دلیل احتمال دستکاری قیمتی خبر داده است. آن هم بدون آنکه جزئیاتی از ساز و کار شناسایی و تشخیص دستکاری قیمتی در نمادها به گوش فعالان بازار برسد.
موضوعی که معاملهگران را به سمت سهامی سوق داد که کمترین اثر دولتی در آنها دیده می‌شد. این شرایط سبب شد تا این بی‌اعتمادی این‌بار گروه‌های غیردولتی را نیز در برگیرد.
در این میان پیگیری‌ها از مقامات سیاستگذار هر چند به جواب قانع‌کننده‌ای منتهی نشد اما گفته شده هیچ سازوکار مشخصی برای توقف نمادها با ظن دستکاری قیمتی وجود ندارد و پایشی تمام وقت در بازار انجام می‌شود تا برای هیچ مورد مشکوکی گریزگاهی وجود نداشته باشد. نامشخص بودن این سازوکار اما سبب شده تا بار دیگر شائبه برخورد سلیقه‌ای با شرکت‌ها در این بازار ایجاد شود.
موضوعی که سرانجام جز افزایش بی‌اعتمادی به بازار سرمایه چیزی به‌دنبال نخواهد داشت. به هر روی فعالان بورسی مدت‌هاست به این رفتارهای منفعلانه عادت کرده‌اند. رفتارهایی که در هر برههای به شکلی سعی در بر هم ریختن نظم و مکانیزم بازار دارند.
دستکاری در کوچک‌ترها آسان‌تر است
- محمد نوربخش | کارشناس بازار سهام
دستکاری در قیمت سهم‌های کوچک خیلی راحت‌تر از سهم‌های بزرگ می‌تواند اتفاق بیفتد و عملیاتی‌تر است؛ به‌خصوص اینکه سهم‌های بزرگ با عرضه‌های شدید از سوی بازارگردان یا سهامدار عمده مواجه می‌شوند و ابهامی که در سهم‌های بزرگ وجود دارد باعث شده اثرش را روی سهم‌های کوچک هم بگذارد.
بنابراین دستکاری قیمت در سهم‌های کوچک خیلی راحت‌تر می‌تواند اتفاق بیفتد، اما اینکه اکنون در بازار چنین اتفاقی در حال روی دادن است یا نه نیاز به بررسی دارد و نمی‌توان به همین سادگی حکم داد که از دید من قیمت دستکاری شده است. اما در کل می‌توان گفت که در سهم‌های کوچک ساده‌تر از سهم‌های بزرگ می‌شود دستکاری روی دهد.
دستکاری قیمت در سهم‌های بزرگ از سوی حقوقی‌های بزرگ امکان‌پذیر است. مثلا فولاد مبارکه ۳۰۰ هزار میلیاردی را نمی‌توان به سادگی بالا و پایین کرد اما سهمی را که ۵ هزار میلیارد ارزش بازار و ۱۰ درصد شناوری دارد، می‌توان به سادگی دستکاری کرد.
دستکاری در قیمت سهم‌های کوچک هم الزاما از سوی حقوقی‌ها نیست و چه بسا ممکن است از طرف خود حقیقی‌های بزرگ نیز این دستکاری اتفاق بیفتد. آنها به سادگی می‌توانند با زد و بندی که می‌توانند داشته باشند در جریان عادی قیمت خلل ایجاد کنند.
دستکاری قیمتی همیشه وجود داشته است
- مجتبی شهبازی | کارشناس بازار سهام
موضوع دستکاری قیمت سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه باید از دو منظر بررسی شود. ابتدا باید این نکته را یادآور شد که هر چیزی که در بازار سرمایه در این حد بزرگنمایی می‌شود، آنقدر بزرگ و حاد نیست.
ما نمی‌گوییم دستکاری در قیمت‌ها اصلا وجود ندارد، اما باید خیالتان راحت باشد که این مساله با تغییر نگاه بورسبازان؟ آن شدتی که این روزها از آن صحبت می‌کنند، نیست. چون خاصیت بازار این است که یکسری اخبار را بیش از حد داغ و بزرگ کند.
این اتفاق برای موضوع دستکاری قیمت‌ها نیفتاده و در این مدت موارد شبیه به آن را زیاد داشتیم. این بزرگ‌نمایی‌ها ذات بازار است.
با توجه به این نکته حالا باید دید دستکاری قیمت‌ها در بازار چند درصد وجود دارد و چقدر تاثیر می‌گذارد. اعمال دستکاری در بازار همیشه وجود داشته است و در آینده هم همین خواهد بود. بنابراین مساله جدیدی نیست و مختص این دوره هم نیست. وقتی شاخص حول و حوش دومیلیون واحد بود کسی چنین مسائلی را مطرح نمی‌کرد چون همه در سود و خوشحال بودند.
اما بازار که با افت قیمت روبه‌رو شد به تبع آن مسائل مختلف شروع شد. مثلا یک بار گفتند حقوقی‌ها فروختند و بازار ریزش کرد؛ بنابراین همه تقصیرها گردن حقوقی‌هاست. برای اثبات آن تغییر نگاه بورسبازان؟ هم به TSE استناد می‌کردند و می‌گفتند آنجا آمده که بیشترین فروش مربوط به فلان حقوقی بوده است.
در صورتی که این حقوقی ظاهر قضیه است و پشت هر فرد حقوقی، حقیقیها قرار دارند. چون حقیقیها سبدهای خود را ابطال می‌کنند و می‌بندند، حقوقی مجبور است بفروشد اما چه کسی دیده می‌شود؟ حقوقی‌ها! همه هم فکر می‌کنند او سهامدار عمده است در صورتی که این‌گونه نیست هرچند برخی اوقات هم بوده که آنها هم فروختند.
البته اگر به آن دوران هم نگاه کنیم می‌بینیم که همه فشار می‌آوردند که حباب شکل گرفته و حقوقی‌ها باید عرضه کنند تا عطش بازار برطرف شود؛ آنها هم عرضه کردند.
طبیعی است که هر حقوقی در روزهای مثبت باید بفروشد که بتواند در روزهای منفی سهم را حمایت کند؛ حالا چه در قالب صندوق بازارگردانی یا کدهای بازارگردانی. بازار پر شده و نوسان خاصیت بازار است اما بازار همیشه دنبال دلیلی می‌گردد که تقصیرها را گردن آن بیندازد.
همه جای دنیا هم همین است. وقتی قصه حقوقی‌ها تمام و بازار کمی پایدار شد و تا محدوده ۴/ ۱ میلیون واحد بالا آمد حالا بحث‌ها به شکل دیگری دنبال می‌شود که حقوقی‌ها دارند سهم‌های بزرگ را دستکاری می‌کنند و سهم‌های کوچک را هم یک عده دیگری دستکاری می‌کنند! در صورتی که چنین چیزی به این شدت که از آن حرف می‌زنند، وجود ندارد.
به جز یکسری تک‌نمادهای خاص یا یکسری صنایع خاص که شاید این مسائل در آنها به‌صورت غیررسمی بوده، نمی‌توان این مساله را به کل بازار تعمیم داد. به عبارت دیگر می‌توانیم درباره تک‌تک نمادها و یکسری نمادهای خاص این مسائل را عنوان کنیم اما در کلیت بازار چنین چیزی وجود ندارد و نداشته است.
بازار باید راه خودش را برود. ولی در همین مسیر هم، صندوق‌های بازارگردانی می‌توانند همین کارها را انجام دهند که خیلی هم بجا و درست و قانونی است ولی اینکه به‌صورت غیررسمی چنین کاری انجام شود من آن را تایید نمی‌کنم.
منتها برخی مغرضانه همین‌ها را در سایه دستکاری قیمت می‌برند چون الان چنین بحث‌هایی خریدار دارد. یادمان نرود که بازار رشد بالایی داشت و بعد از آن هم ریزش شدیدی را شاهد بود. دولت هم مقصر بود چون برنامه نداشت.
زمانی که شاخص در حال رشد بود فقط مردم را تشویق به سرمایهگذاری کرد و در زمان پایین آمدن شاخص هم برنامه‌ای نداشت که همه اینها اشتباه بود. همه اشکال‌ها را از چشم سازمان دیدند! اما سازمان چه کاره است؟ سازمان یک نهاد ناظر است، نه سرمایهگذار است و نه ناشر که سود ببرد. بنابراین با ریزشی که بازار داشت طبیعی است که کف بسازد و بعد رشد کند. این نوسانات هم کاملا طبیعی است.
در این میان یکسری بحث‌ها خریدار دارد. از سوی دیگر در این دو سال اخیر بازار پر از افراد تازه‌کار شده و به‌عبارتی ۶ برابر شده که همه اینها تازه کارند و شایعه خوراک آنان است.
باید گفت همیشه دستکاری در بازار در حد محدودی وجود داشته در آینده هم خواهد بود اما اینکه بخواهیم آن را در این حد بزرگ کنیم و کل بازار را زیر سایه آن ببریم اشتباه است. وقتی یک سهمی ۲۰۰ میلیون در روز معامله می‌شود و خریدار می‌خرد و فروشنده هم می‌فروشد دستکاری چه معنایی دارد؟!تغییر نگاه بورسبازان؟
گزارش دو | تب داغ بورس بازی در آذر
دنیای اقتصاد در مطلب دیگری نوشت در حالی‌که از ابتدای سال جاری صدور کدهای جدید بورسی با شتاب زیادی دنبال می‌شد، پس از آغاز اصلاح شاخصهای سهام، ورود سرمایهگذاران بورسی به این بازار از تب و تاب افتاد.
حال آمار به دست‌آمده از کدهای جدید صادرشده در آخرین ماه پاییز نشان از افزایش مجدد اقبال به این بازار دارد؛ بهطوری که تنها در آذرماه شاهد ثبت‌نام ۳ میلیون و ۲۳۰ هزار نفر برای دریافت کد معاملاتی در سامانه سجام بودیم تا جامعه بورسبازان به رقم ۲۵ میلیون نزدیک شود.
با تعیین تکلیف انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سرمایه گذاران اشتیاق بیشتری برای ورود به بازار سهام پیدا کرده‌اند.
از ۲۱ آبان و همزمان با رشد قیمت‌های جهانی شاهد برگشت شاخص سهام به مدار صعودی هستیم. شاخصی که در قله باورنکردنی ۲ میلیون واحد با ترکیدن حباب سهام تا ۲۰ آبان ماه اصلاح ۴۲ درصدی را تجربه کرد،حالا به سمت صعودی دیگر خیز برداشته است. روی کاغذ اوضاع به نفع بورس بازان است.
از سرگیری عرضه‌های اولیه و استقبال سرمایه گذاران از آنها، ثبات نسبی قیمت دلار و سکه، رکود عجیب در بازارهای مسکن و خودرو، افزایش قیمت‌های جهانی، شرایط ایده آل بازارهای کالایی، کاهش ریسک‌های سیستماتیک و احتمال بهبود وضعیت بینالمللی کشور خبر از تداوم روند صعودی قیمت‌ها دربازار سهام می‌دهد، به گونه‌ای که درآخرین ماه پاییزی سال از پیچیدگی روند معاملات کاسته و پول حقیقی وارد شده به بازار سرمایه موج جدیدی از امیدواری به سبزپوشی بورس را به راه انداخته است.
زمانی که اصلاح شاخص بورس از اواسط مردادماه آغاز شد تحلیلگران بازار تصورش را هم نمی‌کردند سقوط شاخص تا کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزارواحد ادامه داشته باشد، اتفاقی که بخش بزرگی از سرمایهگذاران حقیقی را به سمت درهای خروج هدایت کرد، آن هم در سالی که بسیاری ازمردم به پشتوانه حمایت دولتمردان سرمایه خود را راهی بورس کرده بودند.
روند متفاوت درخواست کدهای معاملاتی
بورس تهران یکی از عجیب و غریب ترین سال‌های خود را تجربه می‌کند. از فراز آنچنانی شاخص در ابتدای سال تا فرود سهمگین آن. اما این همه ماجرا نیست. ورود و خروج سرمایهگذاران نیز فازهای متفاوتی را پشت سرگذاشته و هجوم مردم برای دریافت کد معاملاتی از ابتدای سال با تغییرات شگرفی مواجه شده است. این را گزارش شرکت سپرده‌گذاری مرکزی می‌گوید.
بر اساس این گزارش در آذرماه،۳میلیون و ۲۳۰ هزار نفر برای دریافت کد معاملاتی در سامانه سجام ثبت‌نام کردند تا کل ثبت نام‌کنندگان در ۹ ماه ۹۹ به رقم ۲۴ میلیون و ۶۱۷هزار سهامدار برسد. تعداد کدهای معاملاتی ۹ ماه امسال در حالی ۲۴ میلیون سهامدار را رد کرده که تا پایان سال ۹۸ تنها ۱۱میلیون و ۶۶۵ هزار سرمایهگذار برای دریافت کد بورسی در این سال اقدام کرده بودند.
روند معاملات بازار سرمایه از ابتدای سال ۹۹ به قدری غیر قابل پیش بینی طی شده که بعد از آغاز اصلاح ریزش قیمت سهام کمتر کسی فکرش را می‌کرد سرمایهگذاران باز هم روی این بازار حساب کنند.
نزول شاخص به کانال یک میلیون و۲۰۰ هزار واحد در آبان ماه کار خودش را کرده بود و با وجود اظهارات ضد ونقیض در مورد افزایش نرخ سود بانکی و دامن زدن به حواشی اخبار مرتبط با قیمت‌گذاری دستوری برخی محصولات مهم همچون فولاد، کارشناسان خداحافظی سهامداران از بورس را قطعی می‌دانستند اما شکست قیمت دلار و سکه در آذرماه یکی از متغیرهای اثرگذار بر رشد کدهای معاملاتی در این ماه است.
تجربه سالیان گذشته نشان می‌دهد صاحبان نقدینگی برای سرمایهگذاری معمولا نیم نگاهی به بازار ارز دارند و تحولات این بازار سراسر هیجانی را به شدت دنبال می‌کنند، از این رو کوچک‌ترین تغییر فازی در راسته خیابان فردوسی، روال سرمایهگذاری را دستخوش تغییرات عمده‌ای می‌کند.
افت قیمت دلار از محدوده ۳۰ هزارتومان به کانال ۲۵ هزارتومان در آذرماه سرمایه گذاران را به سمت بازار سهام سوق داد.بازاری که برای پرواز نیاز مبرمی به نقدینگی دارد و بسیاری از کارشناسان معتقدند در معاملات تالارشیشه‌ای، نقدینگی حرف اول را می‌زند.
رکورد صدور کدهای معاملاتی
در نهمین ماه سال جاری ۳میلیون و ۲۳۰ هزار نفر برای دریافت کد معاملاتی جدید اقدام کرده‌اند. شاخص کل بورس تهران به‌عنوان مهم‌ترین نماگربازار سهام از مرز ۳۵۴ هزار واحد در پایان آذر۹۸ با رشد عجیب ۳۰۶ درصدی در آذر۹۹به رقم یک میلیون و ۴۳۹ هزار واحد افزایش یافته است.
بررسی آمار تعداد کدهای صادر شده معاملاتی نشان می‌دهد در مجموع تا پایان سال ۹۱، ۶ میلیون و ۴۸۸ هزار کد، سال ۹۲، ۷ میلیون و ۳۶۲ هزار کد، سال ۹۳، ۷میلیون و ۹۹۶ هزار کد، سال ۹۴، ۸ میلیون و ۸۴۱ هزار کد، سال ۹۵، ۹ میلیون و ۳۴۸ هزار کد، سال۹۶، ۹ میلیون و ۹۶۵ هزار کد، سال ۹۷، ۱۰ میلیون و ۸۴۴ هزار کد و تا پایان سال ۹۸، ۱۱میلیون و ۶۶۵ هزار کد معاملاتی برای انجام معاملات جدید صادر شده است.
کارشناسان پیشتازی سال ۹۹ درصدور کدهای معاملاتی را نتیجه حمایت دولتمردان از این بازار عنوان می‌کنند و براین باورند که بازار سرمایه یکی از پر بازده‌ترین بازارها در این سال بوده است. هجوم نقدینگی به بورس و رکوردشکنی ارزش معاملات روزانه تا ۲۲ هزار میلیارد تومان از جذابیت ویژه بورس برای سرمایه گذاران در سال ۹۹ حکایت می‌کند.
یکی دیگر از دلایل اصلی رونق صدور کدهای معاملاتی الزام سهامداران عدالت به دریافت کد بورسی برای انجام معاملات است. بهطوری که مشمولان سهام عدالتی که روش مستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده‌اند صرفا با دریافت کد معاملاتی می‌توانند وارد بازار شوند که همین موضوع منجر به افزایش صدور تغییر نگاه بورسبازان؟ کدهای بورسی نسبت به سال‌های گذشته شده است.
بازارسرمایه به دنبال محرک‌های رشد قیمت‌ها در بازار جهانی بوده و به نظر می‌رسد وارد مرحله تازه‌ای از صعود قیمت‌ها شده باشد که بر همین اساس شاهد ورود گسترده‌تری از سرمایهگذاران به این بازار هستیم.
بررسی جزئیات صدور کدهای معاملاتی نشان می‌دهد در نهمین ماه سال، ۲۰۵۱ کد مربوط به سهامداران حقوقی صادر شده و ۲میلیون و ۴۷ هزار کد نیز برای سهامداران حقیقی صادرشده تا تعداد کل کدهای بورسی صادر شده با احتساب متقاضیان مربوط به سهام عدالت به بیش از ۵۱ میلیون کد تا پایان آذرماه برسد.
حضور کمرنگ سرمایهگذاران خارجی
بورس تهران در۹ماه امسال چندین ابرنوسان را پشت سرگذاشته است اما در مورد حضور سرمایه گذاران خارجی در بازار سرمایه ایران از همان ابتدا نیز حرف و حدیث زیاد بود. با شدت گرفتن مواضع ترامپ علیه ایران سرمایهگذاران خارجی رغبت چندانی برای حضور در این بازار نداشتند.
از سویی دیگر اختلالات هسته معاملات به دلیل حضور بی‌سابقه معاملهگران عملا راه ورود سرمایهگذاران خارجی به بورس تهران را سد کرده بود، از این رو این دسته از سرمایهگذاران همواره با چالش‌های جدی برای ورود به بازار سرمایه ایران مواجه بودند.
براساس آمار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در حالی تا پایان آذر مجموع کدهای بورسی به ۲۴ میلیون و۶۱۷هزار کد افزایش پیدا کرده که از میان تعداد کدهای معاملاتی صادر شده ۶۲ سرمایه گذار خارجی در آذر ماه کد بورسی دریافت کردند تا مجموع کدهای معاملاتی سرمایه گذاران خارجی به ۲هزار و ۵۴۹نفر برسد.
این تعداد سرمایه گذار ازکشورهای مختلف جهان متقاضی دریافت کد معاملاتی و سرمایهگذاری در بورس تهران بوده‌اند.به گفته تحلیلگران با توجه به شرایط موجود بورس و وضعیت بینالمللی کشورتقاضای همین میزان کد معاملاتی از سوی سرمایهگذاران خارجی نیز برای بازارسرمایه مطلوب است.
معاملهگران خبره بازار معتقدند با تداوم وضعیت صعودی شاخص و به تعادل رسیدن بازار همزمان با روی کارآمدن بایدن و تعیین تکلیف وضعیت سیاست خارجی ایران، سرمایه گذاران خارجی بیشتری وارد این بازار خواهند شد.
بر اساس آماربیشترین میزان صدور کد خارجی در سال ۸۷ بوده که در این سال صدور کد معاملاتی برای سهامداران خارجی رشدی ۶۶ درصدی را تجربه کرده است.
کاهش استقبال سرمایهگذاران پایتخت‌نشین
بررسی آمار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی از تغییر ترکیب بازیگران بازار سرمایه خبرمی‌دهد. در حالی که تا آبان ماه تهران با ۲۷هزار و ۹۹۸ نفر ثبت نام‌کننده درصدرجدول ثبت نام‌کنندگان قرارداشت.
در آذر، استان فارس با ۸۶۷هزار و ۳۰۳ نفر در صدر جدول تعداد ثبت‌نام شده‌های سجام قرار دارد. برخی تحلیلگران بر این باورند که با توجه به تغییر ترکیب سرمایهگذاران موجود لازم است عوامل رفتاری دیگری در تحلیل بازار مدنظر قرار گیرد.
پس از آن استان کرمان با ۶۳۲هزار و ۹۶۵ نفر در رتبه بعدی قرار می‌گیرد و استان‌های خوزستان، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، یزد، تهران، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و اردبیل در رتبه‌های بعدی بیشترین ثبت نام کد بورسی قرار دارند. در انتهای جدول نیزاستان سمنان با یک هزار و ۲۰۸ ثبت نام کد معاملاتی در آذرماه قرار دارد.
تغییر کانون بورسبازان
دنیای‌اقتصاد : شاخص کل بورس تهران پس از یک روز استراحت، مجددا به مسیر صعودی بازگشت و روز دوشنبه با رشد ۶۹/ ۰درصدی، به بالاترین سطح از ۲۰مهر ۹۹رسید. دیروز شاهد تغییر نگاه بورسیها بودیم. طی روزهای اخیر شاهد تشکیل صفوف خرید طولانی در صنایعی بودیم که بیشترین نفع را از حذف دلار ترجیحی در جریان تولید و فروش خود میپذیرند. اما روز دوشنبه نگاه بورسیها به سهام گروه‌های کامودیتیمحور و البته خودروسازان معطوف شد.
بازار سهام پس از استراحت یک روزه، مجددا به حرکت در مسیر صعودی ادامه داد و روز گذشته با رشد ۶۹/ ۰درصدی شاخص‌کل، این نماگر تا محدوده یک‌میلیون و ۵۸۳هزار واحد پیشروی کرد. حالا دماسنج اصلی تالار شیشهای ۳۱درصد از کف اخیر خود فاصله گرفته و با تثبیت نسبی ارزش معاملات خرد در مجموع بازارهای سهام در سطوح بالاتر از ۷هزار میلیارد‌تومان، به‌نظر می‌رسد این بازار از خواب‌زمستانی خارج شده و در صورت تداوم این شرایط می‌توان به اتمام دوران رکودی بورس و اوج‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری دوباره شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها امیدوار بود، با این‌حال هنوز حقیقیها اشتیاق چندانی برای گرم‌کردن فضای تالار شیشهای از خود نشان نداده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند و حتی در روزهای سبز شاخصهای بورسی نیز یا خالص ورود کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مقداری را رقم می‌زنند یا نسبت به خروج سرمایههای خود پافشاری می‌کنند. رفتاری که نشان می‌دهد سرمایهگذاران همچنان در نا اطمینانی نسبت به بازار، سیاستگذار و سیاست‌های احتمالی اثرگذار بر سرمایهها به‌سر برده و در بازگشت پرقدرت به این بازار پرریسک، تردید دارند.
جاماندن بورس از رقبا؟
بازدهی شاخص‌کل بورس در سال‌جاری از ۱۵درصد فراتر رفته است؛ اما آنگونه که آمارها نشان می‌دهند رقبا توانسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند در روزهای اخیر از بورسیها پیشی بگیرند. جایی که دلار در روزهای سپری شده از سال‌جدید، اندکی بیش از بازدهی بورس افزایش نرخ داده و سکه نیز ۱۷درصد گران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر شده است. شدت گرفتن انتظارات تورمی پس از افزایش بیش از سه‌برابری یارانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و البته بسیاری از کالاهای اساسی در برههای که مذاکرات احیای برجام در سکوت خبری به‌سر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد، مهم‌ترین دلیل پیشی‌گرفتن رقبا از بورس به‌شمار می‌رود که در روزهای اخیر رقم خورده است، با این‌حال اگر میانگین هم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وزنی از قیمت همه شرکت‌های حاضر در تالار شیشهای را در نظر بگیریم، بورسیها با بازدهی حدود ۲۹درصدی شاخص هم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وزن از رقبا سبقت گرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. دلیل جاماندن شاخص‌کل از رقبا اما عمدتا ناشی از شرایط نامساعد بازارهای جهانی در هفتههای گذشته به سبب حال و روز اقتصاد جهانی و سیاست‌های انقباضی فدرال‌رزرو بود که همزمانی آن با تحولات اخیر اقتصادی در داخل کشور، توجهات را به سمت گروه‌های تولیدکننده کالاهای اساسی جلب کرد. صنایعی همانند تولیدکنندگان کیک و بیسکوئیت، روغن‌های خوراکی، لبنیات و مرغ و تخم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مرغ در یک هفته گذشته در کانون توجه معاملهگران جای داشتند تا به سبب آن، شکافی جدی میان دو نماگر اصلی بورس تهران ایجاد شود. دیروز اما شرایطی متفاوت بر تالار شیشهای حاکم بود.
فروکش تب ۴۲۰۰؟
در حالی طی روزهای اخیر شاهد تشکیل صفوف خرید طولانی در صنایعی بودیم که حالا بیشترین نفع را از حذف دلار ترجیحی در جریان تولید و فروش خود میپذیرند، روز گذشته تغییر نگاه بورسبازان؟ اما در حالی نگاه بورسیها معطوف به سهام گروه‌های کامودیتیمحور و البته خودروسازان بود که شاهد افت قیمت سهام شرکت‌های تولیدکننده کالاهای اساسی بودیم. به‌نظر می‌رسد پس از واکنش‌های هیجانی روزهای اخیر، تا حدودی از تب معاملاتی سهام درگیر با ارز ۴۲۰۰ کاسته شده است. هر چند این صنایع نسبت به ارزش بازار خود، از ارزش دادوستد بالایی برخوردارند و در زمره برترین گروه‌های بورسی جای دارند.
در مقابل فروکش تقاضا در سهام مذکور، روز گذشته دوباره شاهد بازگشت تقاضا به سهام کامودیتیمحور و البته خودروسازان بودیم. اخبار مربوط به عرضه خودروهای جدید در بورس‌کالا و امید به پایان‌یافتن قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت اما یکی از عوامل مهم داغ‌شدن تقاضا در گروه خودرو و ساخت قطعات بود، ضمن آنکه ادامه انتظار برای واگذاری سهام تودلی خودروسازان و نتیجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشی برجام در آینده نزدیک دوباره این صنعت را به کانون توجه بازار بازگردانده است.
زمان آشتی سهامداران حقیقی؟
دماسنج تالار شیشهای به بالاترین سطح از ۲۰ مهرماه سال۹۹ رسیده است اما همچنان خبری از اشتیاق حقیقیها برای حضور در گردونه معاملات بازار سهام نیست. روز گذشته هر چند حقیقیها خالص خرید ۹۲ میلیارد‌تومانی در بورس تهران را رقم زدند اما بیشترین اقبال صورت‌گرفته از سوی این دسته از سهامداران در زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گروه فلزات اساسی به میزان ۵/ ۱۴۳ میلیارد‌تومان رقم خورد و در دیگر صنایع بورسی حقیقیها چندان پرفروغ نبودند. رفتاری که نشان می‌دهد سرمایهگذاران همچنان در نا اطمینانی نسبت به بازار، سیاستگذار و سیاست‌های احتمالی اثرگذار بر سرمایهها به‌سر برده و در بازگشت پرقدرت به این بازار پرریسک، تردید دارند.
بورس دوشنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخص‌کل بورس تهران با افزایش ۶۹/ ۰درصدی همراه شد، از ۳۲۴ نماد معامله‌شده، قیمت پایانی ۲۱۰ سهم (۶۵ درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۰۷ سهم (۳۳ درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۵۵ نماد (۱۷ درصد) صف خریدی به ارزش ۳۴۰ میلیارد‌تومان تشکیل دادند اما در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در ۶ نماد بورسی (۲ درصد) به ارزش ۲۲ میلیارد‌تومان بودیم. در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس رشد ۶/ ۰درصدی را ثبت کرد، ۱۴۳ نماد معامله شدند که در این میان قیمت ۸۴سهم (۵۹ درصد) مثبت و ۵۶ سهم (۳۹ درصد) منفی بود. در این بازار ۳۳ نماد (۲۳ درصد) صف خریدی به ارزش ۲۱۱ میلیارد‌تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در ۱۲نماد فرابورسی (۸ درصد) به ارزش ۲۶میلیارد‌تومان بودیم. بازار پایه نیز روز دوشنبه میزبان دادوستد ۱۵۳ نماد بود. در این میان ۱۰۲سهم (۶۷درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد ۴۶ سهم (۳۰درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۷۱ نماد (۴۶ درصد) صف خریدی به ارزش ۱۵۴میلیارد‌تومان تشکیل دادند و صف‌فروش در این بازار به ۱۲ نماد (۸ درصد) با ارزشی بالغ بر ۲۰میلیارد‌تومان اختصاص پیدا کرد.
دیدگاه شما